Bardo to miasto cudów. Oto najciekawsze atrakcje i zabytki Barda, źródło Maryi, spływ pontonowy, szlaki piesze i rowerowe w Górach Bardzkich

Bardo to malownicze miasteczko, zamieszkane przez niecałe 3 tys. dusz, położone w Górach Bardzkich nad Nysą Kłodzką. Rzeka tworzy w pobliżu spektakularny Przełom Bardzki (czyli przewężenie) na wysokości ponad 300 m n.p.m., czyniąc z Barda prężny ośrodek turystyki rzecznej, spływów i raftingu.

Zabawa na rzece to jednak nie jedyna atrakcja Barda – miasteczko jest pełne zabytków, słynie także z pięknej bazyliki, cudownego źródełka i wielu atrakcji w otaczających je Górach Bardzkich.

Zapraszamy do zapoznania się z naszym przewodnikiem po Bardzie i jego atrakcjach. Lektura i zdjęcia na pewno zainspirują Was do zaplanowania wycieczki w weekend, urlop lub wakacje w ten niezwykły rejon Dolnego Śląska.

Tysiąc lat historii Barda

Mieszkańców Barda nie ma może bardzo wielu, za to mogą być dumni z długiej i ciekawej historii swojego miasta.

Nazwa Bardo nie pochodzi od słowa bard, czyli pieśniarz, lecz od prasłowiańskiego określenia wzgórza. Pojawia się w kronikach już w XI w., a sama osada została założona dobry wiek wcześniej, a więc Bardo jest równolatkiem Polski.

Początkowo Bardo było grodem warownym, wzniesionym w strategicznym miejscu nad przełomem Nysy Kłodzkiej. Dokumenty z XII potwierdzają istnienie w Bardzie kasztelanii, obsadzonej przez polskich rycerzy. Niedługo później zaczęły chodzić słuchy, że w Bardzie przechowywana jest cudowna figurka Matki Boskiej, wokół której wytworzył się silny ośrodek kultu maryjnego. Figurka przechowywana jest w Bardzie do dziś. Nad rozwojem życia religijnego mieszkańców czuwali fachowcy: od 1301 do 1810 r. właścicielami Barda byli cystersi z opactwa w Kazimierzu Ząbkowickim.

W 1322 r. Bardo uzyskało prawa miejskie, stając się jednym z głównych ośrodków księstwa świdnickiego. Od połowy XIV w. to rozwijający się ruch pątniczy decydował jednak o rosnącym znaczeniu Barda.

W 1742 r. Bardo zostało zagarnięte przez Prusy, ale wróciło w granice Polski w 1945 r. Dziś Bardo jest przede wszystkim ośrodkiem turystycznym, rozwija się tu także drobny przemysł.

Atrakcje Barda dla miłośników zabytków

Przy dziesięciu wiekach historii nie może dziwić, że w Bardzo nie brakuje wartych zwiedzenia zabytków. Do najpopularniejszych zabytków Barda należą:

• Stare Miasto (w obrębie z 1300 r.)
• Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (zob. niżej)
• Klasztor Ojców Redemptorystów z muzeum sztuki sakralnej
• Zespół kaplic różańcowych na Górze Różańcowej
• Kaplica NMP na Bardzkiej Górze (zob. niżej)
• Szczątkowe ruiny zamku z XIII w. na Bardziej Górze
• XIX-wieczne forty ziemne
• Gotycki most na Nysie Kłodzkiej, ukończony w XVI w., z figurą Jana Nepomucena

Mieszkańcy Barda lubią nazywać je Miastem Cudów, z uwagi na rozwinięty kult maryjny, związany z figurą Madonny i leczniczym źródłem na Kalwarii.

Najwspanialszym zabytkiem Barda jest pocysterska Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny z przełomu XVII i XVIII w., wzniesiona według projektu Michała Kelina.

Bazylika cieszy się dużą sławą nie ze względu na architekturę (choć barokowe wnętrze robi bardzo duże wrażenie), lecz dzięki figurce Madonny Tronującej. To najstarsza na Dolnym Śląsku romańska rzeźba drewniana, ukazująca Maryję z małym Jezusem na kolanach, oboje w królewskich regaliach z koronami na głowach. Figurę wykonano w XII w., a ukoronowano w 1966 r., w ramach uroczystości milenijnych.

Oprócz figury Madonny, która wedle podań sprawiła w swych długich dziejach wiele cudów, w Bazylice Nawiedzenia w Bardzie warto obejrzeć ołtarz główny z ogromnym obrazem „Nawiedzenie Marii i Elżbiety” pędzla Michaela Willmanna z 1715 r., pięknie dekorowaną ambonę i strzeliste organy.

W krypcie pod bazyliką czeka jeszcze jedna atrakcja: ruchoma szopka, która można oglądać za niewielką opłatą 5 zł (bilet ulgowy 3 zł). Bardzka szopka zainspirowała Olgę Tokarczuk do napisania opowiadania „Bardo. Szopka”. Ta zasługa zapewniła pisarce tytuł honorowej obywatelki Barda.

Bardo leży w Górach Bardzkich, a najbliższym wzniesieniem jest granicząca z miastem od południa Bardzka Góra, zwana też Kalwarią. Wznosi się ona nad Bardem, choć nie jest bardzo wysoka – sięga 593 m n.p.m. Otaczają ją doliny potoków: Srebrnika i Węglówki.

Źródło Maryi

Bardzka Góra słynie z pięknych krajobrazów, można ją dość wygodnie zwiedzać, idąc wzdłuż wytyczonych ścieżek, zwłaszcza po niebieskim szlaku, prowadzącym na sam szczyt. W połowie drogi na stoi XIX-wieczna kapliczka, wzniesiona przy źródle, którego woda ma posiadać właściwości lecznicze. Źródło nazywane jest Studzienką Maryi – to Matka Boża ma uzdrawiać pielgrzymów, którzy piją ze źródełka. Pierwszy tego rodzaju cud miał się wydarzyć w 1672 r., kiedy po napiciu się wody ozdrowiał zupełnie młody Czech.

Obryw Bardzki

W czasie wycieczki na Bardzką Górę warto przejść się nad tzw. Obryw Bardzki, czyli skalne urwisko, powstałe w 1598 r. Wtedy to zbocza Góry oderwała się ogromna masa skał, zasypując koryto Nysy Kłodzkiej, przez co Bardo o mało nie zostało zalane. Bardo uratować wtedy miała cudowna interwencja Matki Bożej, która w odpowiedzi na modlitwy miejscowych zakonników i dzieci sprawiła, że bystra Nysa sama utorowała sobie drogę wśród głazów.

Kapliczka na Kalwarii w Bardzie

Główną atrakcją Bardziej Góry jest barokowa kapliczka z 1619 r., wzniesiona w miejscu, w którym na początku XV w. miała się objawić Matka Boska Płacząca.

Wnętrze kapliczki jest skromne, ale nie brak tu atrakcji dla pielgrzymów. Nieopodal kaplicy leży kawałek skały z widocznym śladem, interpretowanym przez wiernych jako odcisk stopy Matki Bożej. Warto obejrzeć szereg kapliczek różańcowych, stojących wokół skały, a także piękne, murowane stacje Drogi Krzyżowej, znaczące trasę na szczyt Kalwarii.

Pasjonaci dawnych dziejów mogą też obejrzeć ruiny zamku z XIII w., zalegające teren przy zachodnim skraju Obrywu Bardzkiego. Niestety, budowla zniknęła niemal całkowicie i dziś widoczne są już tylko zarośnięte zielenią fundamenty.

Warto dodać, że to właśnie z północno-zachodniego zbocza Góry Bardzkiej rozpościera się najpiękniejszy widok na Przełom Bardzki.

Jedną z głównych dziś atrakcji turystycznych Barda jest piękna przyroda, jaka otacza miasto. Malownicze Góry Bardzkie są pełne szlaków pieszych i rowerowych, z których mogą korzystać turyści spragnieni odpoczynku od miejskiego zgiełku.

Najbardziej chyba znaną atrakcją regionu jest Przełom Bardzki, czyli niezwykle widowiskowe przewężenie doliny Nysy Kłodzkiej, która na odcinku ponad 15 km wije się w dolinie wśród stromych skarp i płynie stosunkowo szybko.

Rafting dla każdego. Spływ pontonowy po Przełomie Bardzkim

Dziś Bardo przyciąga turystów nie tylko zabytkami, ale także spływami pontonowymi i kajakowymi, organizowanymi na Przełomie Bardzkim. Przełom stanowi najpiękniejszą część szlaku wodnego Nysy Kłodzkiej, ciągnącego się od Bystrzycy po Topolę.

Spływ pontonowy lub kajakowy (tzw. rafting) w Bardzie nie jest wcale sportem ekstremalnym: odbywa się dość spokojnie, kajakiem zajmuje ok. 2 godziny, pontonem 3. Spływ to okazja do zażycia ruchu na świeżym powietrzu wśród pięknych widoków i w bliskim kontakcie z naturą – bystrą wodą, otwartym niebem i porośniętymi zielenią skalnymi zboczami. Zabawa kończy się w przystani wodnej, gdzie turyści mogą zjeść posiłek (np. spróbować słynnego w okolicy smażonego pstrąga).

Spływ pontonowy lub kajakowy Przełomem Bardzkim to świetny pomysł na nietypową wycieczkę i aktywne spędzenie czasu dla całej rodziny. Spływy organizowane są przez kilka podmiotów, w tym Rafting Bardo, Przystań Wodną Ski-Raft, Ranczo „Aga” i „Chrobrówkę”.

Spragnieni aktywnego wypoczynku turyści mogą korzystać nie tylko z wody, ale i lasów wokół Barda. Okolicę przecina kilka atrakcyjnych szlaków turystycznych, wijących się wśród gór, zarówno pieszych jak i rowerowych.

Szlaki piesze wokół Barda

Miłośnicy przyrody powinni odwiedzić zwłaszcza rezerwaty Cisy i Cisowa Góra, stanowiące pozostałość pradawnej Puszczy Sudeckiej.

Na spacery wokół Barda można wybrać trzy szlaki turystyczne i dwie trasy miejskie:

• Zielony szlak do Złotego Stoku
• Niebieski europejski Szlak Dalekobieżny, przebiegający przez Góry Bardzkie do Srebrnej Góry na północy i Przełęczy Kłodzkiej na południu
• Żółty szlak pielgrzymkowy z Barda do Ząbkowic Śląskich
• Miejska trasa turystyczna „Wzgórze Różańcowe” prowadzi wśród 14 kapliczek, z których każdą wzniesiono w innym stylu architektonicznym
• Miejska trasa turystyczna „Kalwaria” prowadzi wśród zabytkowych kamieniczek rynku Barda do Bazyliki Nawiedzenia NMP, a potem na samą Bardzą Górę, czyli Kalwarię

Spacerem do Kamienia Brygidy

Malowniczy i niezbyt wymagający fizycznie szlak przebiega także przez dolinę potoku Węglówka, między górami Kozioł, Brona i Kozi Grzbiet. W dolinie leży potężny głaz narzutowy z czerwonego granitu o średnicy ok. 6 metrów, nazywany Kamieniem Brygidy. Nosi imię po służącej, która – dawno, dawno temu, jak to w legendach – lubiła odpoczywać na rozgrzanym w słońcu kamieniu, aż pewnego razu zasnęła i udusiła się pod chrustem, który się na nią obsunął. Kamień Brygidy oznaczony jest tzw. krzyżem słonecznym, który prawdopodobnie służył jako oznaczenie granicy włości opactwa cystersów w Kamieniu Ząbkowickim.

Bardo rajem dla rowerzystów. Najlepsze trasy rowerowe w okolicy

W okolicy Barda rozciąga się najdłuższa sieć singletracków w całej Polsce, sięgająca aż 7 gmin Kotliny Kłodzkiej. To specjalnie przystosowane ścieżki rowerowe, wąskie, dobrze utrzymane, przeznaczone do szybkiej jazdy dla prawdziwych rowerowych zapaleńców. Bardzkie singletracki dzielą się na cztery poziomy trudności, z których najwyższy określany jest jako „średnio trudny”, nie są to więc trasy tylko dla profesjonalnych kolarzy.

Rowerzyści mogą wokół Barda korzystać z pięciu pętli:

• Pętla Hrabiowska jest najłatwiejsza i liczy tylko 3 km długości
• Pętla Wzgórze Różańcowe, podobnie łatwa i krótka
• Pętla Kłodzka, umiarkowanie trudna, długości ponad 17 km
• Bardziej wymagająca Pętla Łaszczowa długości ponad 15 km
• Pętla Wilcza, długa na ponad 25 km, wymaga dobrej kondycji

Są także malownicze trasy dla rowerzystów nastawionych raczej na podziwianie widoków niż pokonywanie trudności i zakrętów:

• Trasa wokół Kalwarii z Barda przez punkty widokowe w okolicy na Bardzką Górę
• Trasa „Wilczym Wądrożem” z Barda przez Przełęcz Wilczą
• Trasa Cisy, wiodąca przez rezerwat
• Trasa „Górami Bardzkimi i Złotymi”: duża pętla z Barda, sięgająca Przełęczy Kłodzkiej

Bardo z góry, czyli najlepsze punkty widokowe wokół miasta

Położenie Barda w malowniczych górach, u stóp Kalwarii, sprawia, że miasteczko można oglądać z kilku punktów widokowych, specjalnie dostosowanych do potrzeb turystów. Do najważniejszych, które warto odwiedzić w czasie weekendowej wycieczki do Barda, zaliczyć trzeba:

Miejsce Hrabiowskie: roztacza się stąd piękna panorama Barda, Nysy Kłodzkiej i Przełomu Bardzkiego

Piękny Widok: jak nazwa wskazuje, z tego punktu na Górze Brony podziwiać można wspaniały widok na Bardo i Góry Bardzkie.

Jak dojechać do Barda i jego atrakcji?

Bardo leży nieco ponad godzinę jazdy od Wrocławia, w ziemi ząbkowickiej, u wrót Kotliny Kłodzkiej. Najlepiej wyruszyć ze stolicy Dolnego Śląska drogą krajową nr 8 lub wojewódzką nr 395 na południe, prosto, przez Ząbkowice Śląskie.

Noclegi w Bardzie
Bardo ma szeroką ofertę noclegową. Turyści mogą zatrzymać się np. w Hotelu Bardo, Karczmie Misoni, kilku obiektach agroturystycznych, domach gościnnych, wczasowych i rekolekcyjnych.

Gastronomia w Bardzie
W Bardzie działa kilka restauracji, pizzeria, bar mleczny i smażalnia ryb, a także kawiarnia przy kamiennym moście.

Z pełną listą obiektów noclegowych i gastronowmicznych w Bardzie można zapoznać się na oficjalnej stronie miasta, dostępnej TUTAJ. Punkt Informacji Turystycznej znajduje się przy Placu Wolności 4, obok bazyliki.

Obejrzyjcie filmik ukazujący atrakcje Barda:

Zapraszamy też do galerii zdjęć najlepszych atrakcji i najpiękniejszych zabytków Barda i okolic: