Bursztyn: gdzie go szukać, ile jest wart? Czy już trwa sezon na szukanie bursztynu? Praktyczny poradnik dla zbieraczy

Bursztyn, nazywany też jantarem i amberem, to skamieniała żywica drzew. Występuje w wielu miejscach na świecie – do dziś naliczono ok. 60 odmian. Za szczególnie bogate w bursztyn uchodzą plaże Obwodu Kaliningradzkiego.

W przypadku bałtyckiego bursztynu – tzw. sukcynitu - chodzi o żywicę sosen, które ok. 40 milionów lat temu porastały krainę, która dziś leży na dnie morza. Fale i wiatry morskie powodują, że żywica unosi się na powierzchnię Bałtyku i – przy odrobinie szczęścia – trafia na plaże. Bursztyn zbierano nad Bałtykiem już ok. 13 tys. lat temu. Starożytni Słowianie chętni handlowali nim z Imperium Rzymskim.

Bursztyn najczęściej ma kolor właśnie bursztynowy, ale znajdowane są też inne odmiany, np. bursztyn biały, zielony, szary i żółty.

Zbieranie bursztynu jest w Polsce legalne, ale tylko na plażach i pobrzeżach Bałtyku. Nie wolno szukać żywicy na wydmach, w lasach i parkach narodowych. Nie wolno też stosować żadnych zaawansowanych maszyn do zbierania bursztynu, jak sita czy pompy. Co jednak znajdziemy na plaży i zbierzemy ręcznie, to nasze.

Czytaj też: "Smogowe wakacje", czyli dlaczego warto spędzić jesienny urlop nad morzem. Korzyści z wypoczynku poza sezonem, porady praktyczne

Najwięcej bursztynu na polskim wybrzeżu występuje na wschód od Sobieszowa w Gdańsku, aż do rosyjskiej granicy. Za teren szczególnie obfitujący w bursztyny uchodzą plaże między Mikoszewem a Jantarem.

O której porze roku najlepiej zbierać bursztyn?

Żeby bursztyn znalazł się na plaży, musi zostać poderwany z dna Bałtyku przez gwałtowne prądy i fale, a potem wymyty na plaże za sprawą odpowiednich wiatrów. Bursztyn unosi się na słonej wodzie, dlatego to od wiatru zależy, w którą stronę podryfuje.

Fale i wiatry to oczywiście oznaka złej pogody. Bursztynu na plażach jest najwięcej właśnie po sztormach, które występują przede wszystkim wiosną, a potem jesienią i zimą.

Warto więc wybrać się na jesienny spacer na plażę w poszukiwaniu bursztynu – właśnie teraz jest go najwięcej.

Czytaj też: Złoto, bursztyn, meteoryty i skamieliny. Gdzie w Polsce szukać skarbów? Czy to legalne? Poradnik dla początkujących poszukiwaczy

Jakie konkretnie warunki pogodowe sprzyjają znajdowaniu bursztynu na plaży? Kiedy zaplanować spacer w poszukiwaniu pięknej żywicy?

Idealny termin powinien spełniać trzy warunki. Najlepiej wybrać się na poszukiwania bursztynu:

• po sztormie, kiedy bursztyn został poderwany z dna Bałtyku
• po tym, jak wiał wiatr z północy lub północnego wschodu, który mógł skierować bursztyn na polskie plaże
• po kontrze, czyli krótkim okresie wiania wiatru z południa, który zwiększa prawdopodobieństwo, że bursztyn dotrze na wybrzeże

To, jaki wiatr wieje akurat na wybrzeżu Bałtyku, możecie sprawdzić na portalach meteorologicznych, np. FreeMeteo.

Do zbierania bursztynu potrzebne są tylko kalosze i plecak lub siatka na znaleziska. Zaawansowane maszyny nie są dozwolone.
Bursztynu najlepiej szukać wśród wyrzuconych na plażę resztek roślin, patyków i gałęzi.

Wielu poszukiwaczy lubi wybierać się na plaże już po zmroku i używać latarek ze światłem UV, które sprawia, że bursztyn jarzy się wyraźniej na żółto i łatwo go odszukać.

Bursztyn znaleziony na plaży często jest brudny i oblepiony korą. Jak rozpoznać, czy znaleziona przez nas grudka to rzeczywiście bursztyn, a nie zwykły kamyk? Jest kilka sposobów:

• Słona woda – bursztyn jest lekki i unosi się na słonej, morskiej wodzie.
• Elektrostatyczność – potarty ściereczką bursztyn będzie przyciągał drobiny papieru czy kurzu
• Palność – po dotknięciu np. rozżarzonym drucikiem bursztyn spali się punktowo, rozsiewając woń żywicy
• Światło UV – powoduje, że bursztyn świeci się na żółto

Czytaj też: Bieszczady w obiektywie, czyli podkarpackie góry z nieznanej dotąd strony. Zobaczcie najpiękniejsze zdjęcia z wędrówek

Kiedy już znajdziemy bursztyn i upewnimy się, że jest prawdziwy, możemy go sprzedać. Cena bryłki zależy od jej masy, kształtu i jednorodności. Najlepsza jest duża bryłka bez wżerów i ciemnych plam.

Ile jest wart 1 kilogram dobrej jakości bursztynu? Im większa bryłka, tym większa wartość za kg. Ceny kształtują się mniej więcej tak:

• Masa bryłki powyżej 0,2 kg: 20 000 zł za kilogram
• Masa bryłki między 0,1 a 0,2 kg: ok. 14 tys. zł za kilogram = 1400-2800 zł
• Masa bryłki poniżej 0,1 kg: od 3 do 7 tys. zł za kilogram (w zależności od jakości)
• Masa bryłki poniżej 0,01 kg: 200-300 zł za kilogram = 10-30 zł.
• Warto dodać, że ceny bursztynu rosną przeciętnie nawet o 5-10% rocznie.

Gdzie sprzedawać bursztyn? Bursztyny najczęściej są skupowane przez jubilerów, którzy wyceniają znalezioną żywicę i proponują konkretną cenę.

Jaki kolor bursztynu jest najdroższy? Bursztyn występuje w wielu odmianach i kolorach. Za najcenniejszy uchodzi biały bursztyn.

Największy bursztyn znaleziony kiedykolwiek na obecnych ziemiach polskich waży prawie 10 kg. Został wyłowiony w pobliżu Kamienia Pomorskiego w 1860 r. Można go dziś oglądać w Muzeum Przyrodniczym w Berlinie.

W Polsce przechowywana jest za to największa bryła bursztynu na świecie. Waży 68 kg, ale nie wydobyto jej w polskich wodach, lecz u wybrzeży Sumatry. Można ją oglądać w Gdańsku, z Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie.

Bursztyn w naturalnej postaci nie ma potwierdzonych właściwości leczniczych, choć radiesteci wskazują, że może być źródłem korzystnych dla człowieka jonów ujemnych, zwłaszcza po rozdrobnieniu.

Po odpowiedniej obróbce bursztyn, np. w postaci kwasu bursztynowego, bywa stosowany jako składnik leków, zwłaszcza maści. Ma właściwości pobudzające system nerwowy i trawienny, przeciwzapalne i antytoksyczne. Bursztyn jest też często stosowany jako składnik nalewek. Żywica częściowo rozpuszcza się w spirytusie, co umożliwia doustne przyjmowanie jej przez pacjenta.

Czytaj też: Aktywny wypoczynek jesienią: propozycje miejsc i pomysły na spędzenie czasu. Gdzie wybrać się na spacer, rower czy grzybobranie?

Dawniej uważano bursztyn za substancję leczącą lub nawet magiczną.

Starożytni Rzymianie, którzy sprowadzali bursztyn znad Bałtyku, wierzyli, że dobrze wpływa na cerę i leczy choroby gardła. Mieszkańcy wybrzeża Bałtyku sporządzali bursztynowe amulety, mające np. przyciągać szczęście na łowach. W średniowieczu z bursztynu sporządzano nalewki, które miały łagodzić bóle brzucha i pęcherza.

Bursztyn zajmuje prominentne miejsce w ludowej medycynie regionu Kurpi. Podawano go dzieciom do gryzienia, by złagodzić ból ząbkowania, a dorosłym robiono okłady z bursztynu na choroby oczu i reumatyzm.

Zapraszamy do galerii zdjęć bursztynu i przedmiotów z niego wykonanych. Są naprawdę piękne i tylko potwierdzają, że warto wybrać się na jesienny spacer po plaży w poszukiwaniu cennej żywicy.

Czytaj też: Co robić w Polsce jesienią? TOP 28 pomysłów na wycieczki, zabawy i atrakcje dla całej rodziny, od górskich szlaków po nawiedzone zamki