Fontanna „Szermierz” we Wrocławiu. Jej historia ma przestrzegać studentów przed hazardem. Jaka legenda jej towarzyszy?

Znana wszystkim fontanna przedstawiająca młodego mężczyznę stoi w centralnym punkcie wrocławskiego placu Uniwersyteckiego (przed Bramą Cesarską), zlokalizowanego na Starym Mieście. W przeszłości to właśnie w tym miejscu przebiegały mury miejskie, przy których zbudowano zamek książąt śląskich, a dziś wznosi się tam gmach Uniwersytetu Wrocławskiego.

Za projektem słynnej fontanny stoi Hugo Lederer, słynny niemiecki rzeźbiarz. Co ciekawe, „Szermierz” nie jest jedynym dziełem artysty na ziemiach polskich - Lederer odpowiada także za powstanie „Fontanny z delfinami”, zdobiącej centrum Poznania.

Gdy władze Wrocławia ogłosiły konkurs na koncepcję wodotrysku, Hugo Lederer zajął w nim drugie miejsce. Jak się później okazało - sztuka obroniła się sama, a fontanna Szermierza projektu Niemca zaczęła zdobić wrocławski plac ponad 110 lat temu, a dokładniej 26 listopada 1904 roku. Odsłonięcie fontanny przyciągnęło wielu mieszkańców miasta. Choć koncepcja nie przypadła każdemu wrocławianinowi do gustu, miejsce bardzo szybko stało się wizytówką Wrocławia i jednym z najpopularniejszych punktów spotkań studentów.

Pod „Szermierzem” organizowano najróżniejsze zabawy i festyny, w których uczestniczyli głównie studenci. Na szczęście, rzeźba nie ucierpiała podczas wojny i do dziś mogą podziwiać ją turyści z całego świata. „Szermierz” z fontanny jest znakiem rozpoznawczym Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego - jego podobizna zdobi wszystkie publikacje WUW. Podobnych rzeźb jest jeszcze kilka - jedna z nich znajduje się w oddalonym ok. 150 kilometrów zamku Czocha, kolejna (mniejsza) dumnie prezentuje się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Na terenie Niemiec zlokalizowane są jeszcze 4 odlewy dzieła - w Leverkusen-Küppersteg, Tegernsee w Bawarii, we Wschodnioniemieckiej Galerii w Ratyzbonie oraz w Südmährische Museum w Znojmie.

Urodzony w 1871 roku w Znojmie (Czechy), czyli na ówczesnych terenach Austro-Węgier artysta był człowiekiem wykształconym - pobierał nauki w rodzinnym mieście - Znojmie, niemieckim Erfurcie, Dreźnie i Berlinie, a także we Wrocławiu. We Wrocławiu uczył się pod okiem Christiana Behrensa - wybitnego rzeźbiarza, który odpowiadał m.in. za projekt pomnika cesarza Wilhelma I (zburzony w 1945 roku) czy portal (ozdobne obramowanie drzwi wejściowych) dzisiejszej siedziby Naczelnej Organizacji Technicznej przy ul. Piłsudskiego 74 we Wrocławiu.

Z piękną fontanną wiąże się miejska legenda, według której rzeźba nagiego mężczyzny to nikt inny, jak sam Hugo Lederer. Dlaczego? Wśród mieszkańców Wrocławia - w szczególności studentów - panuje przekonanie, że profesor berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych (zanim uzyskał tytuł) w czasach studiów w polskim mieście, upojony alkoholem przegrał wszystko co miał… w karty. Jedynym elementem, który nie został mu odebrany przez znajomych była szpada symbolizująca męski honor. Losy mężczyzny mają być przestrogą dla studentów przed zgubnymi skutkami lekkomyślności, a sama rzeźba pada często ofiarą żartów - zimową porą młodzież odziewa ją w czapkę, szalik lub inne części garderoby. Pozostałej części fontanny Szermierza również nie pozostawiono bez komentarza - uczniowie twierdzą, że poboczne maski to twarze profesorów uczelni, a wypływająca z ich ust woda symbolizuje „niezbyt interesujący” potok słów, czyli nudne wykłady.

Jak wcześniej wspomniano, rzeźba często jest obiektem niewybrednych żartów. Oprócz czapki i szalika, posąg nagiego mężczyzny w 2009 roku został przekręcony o 180 stopni i odziany w… bokserki. Inicjatorami tego figla byli oczywiście studenci. Kilka lat później najbardziej rozpoznawalny element fontanny został pozbawiony swojej szpady - jeden z turystów wtargnął do wody i zabrał rzeźbie oręż.

Fontannę wykonaną z różowego brązu i miedzi zdobią rzeźby postaci kobiet (naturalnego rozmiaru!) podtrzymujących czaszę fontanny. To właśnie na niej umiejscowione zostały wyrzeźbione - na podobiznę ówczesnych profesorów - twarze, z których wylewa się woda. Górną część zdobi wykonana z brązu postać nagiego mężczyzny - Szermierza. Przybiera on pozę zwaną w sztuce kontrapostem, czyli oparciem ciężaru całego ciała na jednej nodze. Jego głowa jest skierowana w prawą stronę, a lewa ręka oparta na biodrze. Podstawą fontanny jest szeroki na 6 metrów basen - jego dno stanowi 38 marmurowych płyt.

Wrocław obfituje w masę interesujących miejsc. Będąc na placu Uniwersyteckim nie sposób zakończyć tam zwiedzania - w końcu fontanna stoi na terenie Starego Miasta. Zobaczcie, które atrakcje znajdują się w bliskiej odległości od wrocławskiego „Szermierza”:

• Zamek cesarski (obecnie gmach Uniwersytetu Wrocławskiego) - klik
• Muzeum Archeologiczne - klik
• Most Piaskowy - klik
• Kościół Rzymskokatolicki św. Macieja (tzw. „Maciejówka”) - klik
• Muzeum Książąt Lubomirskich - klik

Jako, że fontanna Szermierza znajduje się w jednym z najpopularniejszych punktów miasta, bardzo łatwo trafić tam na miejsca noclegowe i punkty gastronomiczne serwujące pyszne posiłki.

Noclegi najbliżej „Szermierza” oferują (stan na kwiecień 2022 r.):

• Bemma Apart - ceny za dobę od ok. 150 zł
• Haston Old Town - ceny za dobę od ok. 310 zł
• Galeria Italiana Apartments - ceny za dobę od ok. 255 zł
• Boogie ApartHouse - ceny za dobę od ok. 175 zł
• Q19 Apartments - ceny za dobę od ok. 220 zł
• City Central Apartments - ceny za dobę od ok. 110 zł
• Aparthotel MARINA - ceny za dobę od ok. 780 zł

Lokale gastronomiczne w pobliżu placu Uniwersyteckiego:

• Pronto Pizza - kuchnia włoska
• Lepione - kuchnia polska
• Piec na Szewskiej - kuchnia włoska (neapolitańska)
• Darea - kuchnia japońska
• Restauracja Przystań & Marina - kuchnia śródziemnomorska
• Inna Bajka - kuchnia polska
• Kociołek - kuchnia polska

Źródło: kochamwroclaw.pl, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, visitwroclaw.eu