Meczet w Kruszynianach to najstarsza taka budowla w Polsce. Co robił tam książę Karol? Historia obiektu i informacje dla zwiedzających

Meczet w Kruszynianach został wzniesiony prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku, po nadaniu Tatarom przez króla Jana III Sobieskiego tej podlaskiej miejscowości jako za pomoc Rzeczypospolitej Obojga Narodów w wojnie z Turkami. Po zasiedleniu przez Tatarów terenów Kruszynian w XVII wieku zbudowali oni meczet, na którego miejscu wzniesiono później zabytek zachowany do dzisiejszych czasów. Za jego fundatorów uznaje się rodzinę Krzeczowskich - jeden z najzamożniejszych tatarskich rodów zamieszkujących tamte tereny. Oprócz terenów Kruszynian, posiadali oni także pobliskie Łużany oraz Górkę.

W 1846 roku świątynia przeszła gruntowny remont - dokładna data znana jest dzięki wmurowaniu tablicy w jej mury. W czasach II wojny światowej żołnierze niemieccy zrabowali meczet, tworząc na jego terenie szpital. Kolejny cios temu niezwykłemu zabytkowi zadano w 2014 roku, kiedy to nieznani sprawcy pokryli elewację farbą w sprayu. Mury zostały pokryte symbolami Polski walczącej i podobiznami świń (zwierząt, które w islamie uznawane są za nieczyste). Wielowyznaniowa społeczność Kruszynian i okolic, wzburzona tym incydentem, przystąpiła do przeprowadzania napraw. Niestety, śledztwo w sprawie tego niewątpliwego aktu wandalizmu zostało umorzone w 2015 roku przez białostocką prokuraturę.

Chociaż budynek przeszedł wiele remontów na przestrzeni wieków, jego forma pozostała niezmieniona, a usytuowany w centrum wsi meczet cieszy się niesłabnącą popularnością wśród turystów. W 2012 roku podlaska świątynia została wpisana na krajową listę zabytków i - wraz z meczetem w Bohonikach - uznana za pomnik historii (najwyższa forma ochrony konserwatorskiej zabytków w Polsce). W 2010 roku meczet odwiedził nawet przedstawiciel brytyjskiej monarchii - książę Karol, syn królowej Elżbiety II. W zabytku nadal odprawiane są msze w języku arabskim - wierni modlą się zwróceni w stronę Mekki, na południe od Kruszynian.

Meczet w Kruszynianach zbudowano na planie prostokąta o wymiarach 10x13 metrów. Jego głównym budulcem jest drewno - zarówno od strony wewnętrznej, jak i zewnętrznej pokryty jest drewnianą boazerią. Kolor nie zdobi świątyni przypadkowo - zieleń to kolor islamu. Konstrukcję wzbogacono o trzy wieże - dwie większe i jedną mniejszą, usytuowaną na kalenicy (linii szczytowej) dachu. Pokrycia wież zdobią półksiężyce.

Wnętrze meczetu dzieli się na dwie części - damską (babiniec) oraz męską, w której modlą się wierni. Imam swoje kazanie wygłasza z minbaru, czyli kazalnicy występującej zazwyczaj w meczetach. W tej części przechowywane są także święte księgi - zaprojektowano w tym celu specjalną wnękę, zwaną mihrabem.

Kobiety, które mogą wejść do przeznaczonego dla nich obszaru świątyni od strony głównej osi budynku, mają do dyspozycji znacznie mniejsze pomieszczenie niż mężczyźni. Od drugiej strony oddziela je drewniana ścianka działowa, w której na wysokości ok. metra wykonano specjalne wycięcie przysłonięte białą tkaniną. Całe wnętrze udekorowano dywanami i cytatami ze świętej księgi islamu - Koranu.

Lokalizacja
Zabytkowy meczet w zlokalizowany jest we wsi Kruszyniany (woj. podlaskie), które znajdują się ponad 50 kilometrów od Białegostoku. Z tego miasta można dojechać do świątyni autobusem. Ci, którzy preferują podróżowanie samochodem powinni kierować się z Białegostoku w kierunku Supraśla, a następnie Krynek.

Zwiedzanie
Teren zabytkowego meczetu udostępniono zwiedzającym. Tę niezwykłą budowlę można zwiedzać codziennie (od maja do września) w godzinach 9:00-19:00. W pozostałych miesiącach również jest to możliwe - przed zaplanowaniem wycieczki należy się jednak skontaktować z przewodnikiem meczetu (dodatkowe informacje i numer telefonu - klik).

Bilety wstępu

• Bilet normalny - 5 zł
• Bilet ulgowy - 3 zł
• Wycieczki szkolne/grupy zorganizowane - 150 zł

W pobliżu meczetu znajduje się gospodarstwo agroturystyczne, które oferuje podróżnym miejsca noclegowe w urokliwej okolicy. Ceny za nocleg w pokoju dwuosobowym rozpoczynają się tam od 90 zł, a trzyosobowym - 140 zł. W przypadku grupy składającej się z pięciu osób do ich dyspozycji jest apartament, który można zarezerwować już od 200 zł za dobę.

Meczet w Kruszynianach jest obiektem sakralnym - przed wejściem do środka należy zdjąć buty i przede wszystkim nie być pod wpływem alkoholu. Zabronione jest także głośne słuchanie muzyki. Przebywając na terenie świątyni należy bezwzględnie stosować się do wskazówek przewodnika.

Źródło: kruszyniany.com.pl, nocowanie.pl, zabytek.pl