Opuszczone wsie w Beskidzie Niskim. Gdzie ich szukać? Po ich mieszkańcach pozostały wspomnienia i piękne, choć ponure, zabytki

Beskid Niski jest pasmem górskim w Karpatach i leży na terenie Polski i Słowacji. Te piękne, choć mniej popularne niż Tatry czy Bieszczady tereny, kojarzą się przede wszystkim z utworzonym tam Magurskim Parkiem Narodowym i licznymi uzdrowiskami. Miejscowości skryte na ziemi gorlickiej mają jednak do opowiedzenia wiele historii, które niestety nie zakończyły się happy endem.

Łemkowie, zamieszkujący niegdyś licznie tereny Beskidu Niskiego, Sądeckiego i zachodnie krańce Bieszczad, swoje miejsce znaleźli m.in. w okolicach Gorlic. Powstałe tam wsie były bezpiecznym domem dla przedstawicieli tej grupy etnicznej aż do lat 1945–1947, kiedy to miały miejsce wysiedlenia ludności ukraińskiej do ZSRR, a oddział Ludowego Wojska Polskiego, ramach akcji „Wisła”, przeniósł pozostałych mieszkańców na Ziemie Odzyskane. Brutalnie zmuszeni do opuszczenia swoich domów mieszkańcy, przez krótki czas (w 1956 roku) odzyskali możliwość powrotu do ukochanych wsi - wiadomość ta nie dotarła do większości, a miejsca te z tętniących życiem i radością, zamieniły się w ciche „wsie widmo”. Dziś pamiętają o nich tylko nieliczni. O jakich miejscowościach mowa?

• Banica (koło Krzywej),
• Bieliczna,
• Czarne,
• Czertyżne,
• Długie,
• Nieznajowa,
• Radocyna,
• Regietów Wyżny.

Poznajcie historie opuszczonych wsi łemkowskich w okolicach Gorlic:

Łemkowie byli dość zróżnicowani pod względem religijnym – świadectwem tego są liczne cerkwie (lub ich pozostałości) wznoszone na zamieszkiwanych przez nich terenach – nie inaczej jest w przypadku wspomnianych wsi. Część z nich skrywa zapomniane cmentarze, kapliczki, krzyże, a nawet pomniki noszące w sobie wspomnienia dawnych lat. Co ciekawe, o niektórych z nich nie dają zapomnieć pewne drzwi. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że stoją one pośrodku… niczego. Instalacje mają przybliżyć zwiedzającym historię opuszczonego miejsca i pielęgnować pamięć o tym, że kiedyś cieszyli się, smucili i kochali tam ludzie zupełnie tacy, jak my.

Czemu warto odwiedzić opustoszałe miejscowości, w których próżno szukać żywej duszy? Powodów jest wiele, a najważniejszy to pamięć o byłych mieszkańcach i pochowanych na tamtejszych cmentarzach zmarłych. Wsie te tworzyli przecież prawdziwi ludzie, którzy jak my mieli swoje rodziny, plany i marzenia. Teksty opowiadające o tych miejscach to nie zmyślone bajki, a fakty i próba przekazania ważnego dziedzictwa tym, którzy nie mieli o nim pojęcia. Nie bez znaczenia jest także obecność zabytkowych pozostałości po cmentarzach czy świątyniach, których – w przeciwieństwie do przekazów – można dotknąć i poczuć ich teksturę na własnej skórze uświadamiając sobie, że Łemkowie żyli tam naprawdę.

Źródło: gorlice.pl, Instagram