Pomysł na weekend pod Warszawą: zamki książąt mazowieckich. Gdzie wznoszą się te zabytki, jakie historie mają do opowiedzenia?

Kto nie chciałby spędzić weekendu pod Warszawą na tropieniu tajemnic średniowiecznych zamków? Cała Polska obfituje w wiele budowli, które stanowią wspomnienie dawnych czasów i są źródłem cennych informacji na temat historii kraju. Nie inaczej jest w przypadku Mazowsza - to właśnie tutaj, dzięki Konradowi I mazowieckiemu i jego potomkom, możemy stanąć oko w oko z potężnymi twierdzami, w których kiedyś rezydowali władcy. Zobaczcie, które miejsca w woj. mazowieckim skrywają takie skarby!

Jak objaśnia portal zabytek.pl, Piastowie mazowieccy pojawili się na Mazowszu za sprawą Konrada I mazowieckiego. Synowi Kazimierza II Sprawiedliwego, po zmarłym w 1194 r. ojcu, przypadły tereny Mazowsza i Kujaw. To właśnie Konrad uniezależnił otrzymane tereny od Krakowa, a jego potomkowie przyczynili się do rozwoju otrzymanych w “spadku” obszarów. Musieli zmagać się przy tym z zagrożeniami ze strony Zakonu Krzyżackiego, Litwinów czy Prusów. Potomkowie Konrada Mazowieckiego doprowadzili do podziału Mazowsza na trzy księstwa - czerskie, rawskie i płockie.

Tam, gdzie historia była burzliwa, a sytuacja niepewna, powstawało wiele zamków. Niektóre ze średniowiecznych mazowieckich twierdz możemy podziwiać (w gorszym lub lepszym stanie) po dziś dzień.

Wybudowane zamki pełniły funkcje przede wszystkim obronne i rezydencjonalne. Te najważniejsze w księstwie powstawały głównie w XIV i pierwszej ćwierci XV stulecia. Dlaczego pojawiły się akurat na terenie m.in. Płocka, Warszawy czy Sochaczewa? Położenie tych miejsc - naturalne wzniesienia na nizinnym Mazowszu - stały się idealnym miejscem na zbudowanie warowni. Wszystkie obiekty zostały zbudowane z czerwonej cegły, postawiono je na kamiennym fundamencie, a wzniesione wieże mają gotycki charakter.

Poniżej przedstawiamy listę zamków książąt mazowieckich, które można zwiedzać np. w czasie weekendowego wypadu pod miasto. Odrobina średniowiecza dla mieszkańców nowoczesnej stolicy - ten kontrast zapewni Wam niezapomniane wrażenia!

Główną funkcją zamku w Ciechanowie była obrona północno-wschodnich granic księstwa. Budowla mogła także stanowić schronienie dla mieszkańców miasta. Na początku zbudowano tam drewniany gród, który później (prawdopodobnie dzięki Siemowitowi III) zmieniono na zamek murowany. W 1526 r., tuż po przejęciu zamku przez starostów królewskich, znaczenie obiektu stopniowo malało. Kilkanaście lat później nadano go królowej Bonie. Zamek zaczął niszczeć na przełomie XVI i XVII wieku. Do dalszej degradacji zamku przyczyniło się z pewnością zniszczenie go przez wojska szwedzkie w 1657 roku. Od tamtego czasu obiekt zaczął popadać w ruinę, a do dziś zachowały się tylko mury obwodowe.

Informacje dla zwiedzających
Zamek znajduje się przy ul. Zamkowej 1 w Ciechanowie. W okresie od maja do września można zwiedzić go w godzinach 10:00-18:00, natomiast od października do kwietnia - w godzinach 8:00-16:00.

Bilety

• Bilet normalny - 10 zł
• Bilet ulgowy - 7 zł

Zamek wzniesiono prawdopodobnie w latach dwudziestych XV wieku. Przeszedł dwie rozbudowy - w XVI wieku podwyższono jego mury obronne, natomiast między rokiem 1551 a 1555, na polecenie królowej Bony, podwyższono wieżę bramną. Władczyni chciała w ten sposób umocnić swój autorytet na Mazowszu.

Niestety, tuż po wyjeździe Bony do Włoch, zamek zaczął podupadać i podzielił los budowli w Ciechanowie - został zniszczony przez Szwedów. Uszkodzenia były tak ogromne, że nie podjęto się nawet ich naprawy. W latach 1943 - 1944 polski archeolog-amator - Otto Warpechowski, przekonał Niemców, że w zamku przebywali Krzyżacy. Niemcy podjęli się prac remontowych, a po wojnie, w latach 1957-1961 na terenie zamku powstało Muzeum Zbrojownia.

Informacje dla zwiedzających

Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie (ul. Stefana Batorego 2) jest czynne dla zwiedzających od wtorku do soboty w godzinach 10.00-16.00 oraz w niedziele w godzinach 11.00-16.00.
Bilety

• Bilet normalny - 14 zł
• Bilet ulgowy - 8 zł

Stojący na terenie Warszawy zamek (dziś znany wszystkim jako Zamek Królewski) pierwotnie wzniesiono prawdopodobnie dzięki Bolesławowi II. Od 1350 roku wokół miasta powstawała linia murów miejskich, a zamek posiadał wspólny z miastem system obronny. Do dziś zachowała się część piwniczna i parterowa Wieży Wielkiej, która jest najstarszym budynkiem ceglanym grodu książęcego. Wieża pełniła rolę stołpu, czyli ostatecznego punktu obronnego, i powstała najpewniej ok. połowy XIV wieku.

Kiedy książę mazowiecki Janusz I Starszy przeniósł stolicę księstwa z Czerska do Warszawy, ówczesny zamek przybrał pełną gotycką formę. Po licznych przebudowach i remontach Zamek Królewski nie przypomina dziś masywnej gotyckiej twierdzy, ale i tak stanowi jeden ze skarbów warszawskiej turystyki.

W 1980 roku warszawski zamek wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Informacje dla zwiedzających
Zamek Królewski w Warszawie można zwiedzać od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00–17.00. Uwaga! W dniach 22-15 lutego/1-4 marca 2022 roku część zamku będzie nieczynna dla zwiedzających z powodu prac konserwatorskich.

Bilety

• Bilet normalny - 30 zł
• Bilet ulgowy - 20 zł

Ruiny zamku książąt mazowieckich to pozostałość po najstarszym budynku w Sochaczewie. Sam Konrad Mazowiecki zdecydował się na wzniesienie tam drewniano-ziemnej warowni już w XIII wieku, a w połowie XIV wieku (z inicjatywy Siemowita III Starszego) zbudowano zamek murowany, który pełnił funkcję warowni Księstwa Mazowieckiego. W 1377 roku zorganizowano tam zjazd książąt mazowieckich i uchwalono pierwszy pisany zbiór praw dla tego obszaru - “statuty sochaczewskie”.

Występowanie osuwisk na terenie Sochaczewa było przyczyną katastrofy budowlanej, która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozebraniu zamku i zbudowaniu nowego. W połowie XVII wieku w Sochaczewie stanął nowy obiekt, jednak przed zakończeniem prac stał się on celem ataku wojskowego. Zamek przez ponad pół wieku był w opłakanym stanie, a na nowo wzniesiono go dopiero ok. 1790 roku. Podczas powstania kościuszkowskiego został zniszczony przez Prusów.

Informacje dla zwiedzających
Ruiny zamku w Sochaczewie znajdują się przy ul. Podzamcze - można je zobaczyć nieodpłatnie.

Zamek w Płocku wzniesiono w XIV wieku na polecenie Bolesława II mazowieckiego, a następnie rozbudowano dzięki inicjatywie Kazimierza Wielkiego. Kolejnej rozbudowy podjęto się za panowania Władysława Hermana - na terenie zamku powstała wtedy romańska katedra. W Wieży Szlacheckiej, którą celowo obniżono w 1796 roku, mieściło się nawet więzienie!

Zamek był rezydencją książąt mazowieckich do 1495 roku. Podczas potopu szwedzkiego zamek zniszczono po raz pierwszy. Niestety, podczas III wojny północnej w 1705 roku, ponownie uległ zniszczeniu - ukrywał się w nim wtedy szwedzki garnizon. Po tych wydarzeniach ruiny zamku rozebrano, a części nadające się do użytku wykorzystywał klasztor.

Informacje dla zwiedzających
Pomiędzy wieżami mieści się wystawa Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Można ją zwiedzić od wtorku do piątku w godzinach 10:30-14:00 oraz w soboty od godz. 10:00 do 16:00.

Bilety

• Bilet normalny - 16 zł
• Bilet ulgowy - 8 zł