Tatrzański Park Narodowy - jedyne miejsce w kraju, które może pochwalić się taką przyrodą. Co zwiedzić w TPN? Atrakcje, szlaki, cennik

Tatrzański Park Narodowy położony jest w woj. małopolskim. Sąsiaduje z miastem Zakopane i okolicznymi gminami (Bukowina Tatrzańska, Kościelisko, Poronin) od strony północnej, natomiast na południu z parkiem należącym do Słowacji (TANAP-em). TPN ma powierzchnię ponad 211 kilometrów kwadratowych. Siedziba polskie TPN mieści się przy ul. Kuźnice 1 w Zakopanem.

Jako, że Tatrzański Park Narodowy należy do jednych z najpiękniejszych w kraju, nie brakuje tam amatorów górskich spacerów. Tatry, choć cudowne, mogą być bardzo niebezpieczne, dlatego tak ważne jest, aby przed wyjściem w góry zawsze sprawdzać pogodę i śledzić komunikaty meteorologiczne. Na stronie internetowej TOPR (Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego) możecie zobaczyć zdjęcia z kamer i sprawdzić temperaturę i prognozę opadów.

Choć przez wiele wieków tereny dzisiejszego Tatrzańskiego Parku Narodowego pozostawały nietknięte przez człowieka. Co prawda obecne tam było zjawisko wędrownego pasterstwa czy poszukiwania skarbów, jednak dopiero rozwój przemysłu (szczególnie górnictwa i hutnictwa w XVIII i XIX wieku) zaszkodził tatrzańskiej przyrodzie. Jako, że w tym samym okresie Tatry stały się przedmiotem zainteresowania wielu uczonych, których zachwyciły wyjątkowe walory przyrodnicze tego miejsca, zaczęto myśleć nad rozwiązaniem problemu i ochroną Tatr przed destrukcyjnymi działaniami ludzi. Inspiracją dla tych działań miał być pierwszy park narodowy na świecie - Yellowstone w Stanach Zjednoczonych. Pierwsze plany pojawiły się już pod koniec XIX wieku, kiedy to Wysoki Sejm Galicyjski uchwalił ustawę „względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich, właściwym Tatrom, świstaka i dzikich kóz”. Na straży tatrzańskiej przyrody stali wtedy Jędrzej Wala i Maciej Sieczka, którzy w przeszłości zajmowali się… kłusownictwem. Na szczęście, zauroczeni wysokogórskimi krajobrazami zaprzestali praktykowania tych technik i zwrócili się ku dobru Tatr. Dalszą ochronę próbowali wstrzymać ludzie, których głównym celem był rozwój infrastruktury turystycznej. Po wielu latach, bo w 1954 roku, udało się wreszcie założyć Tatrzański Park Narodowy, który od tamtego momentu jest ostoją wielu gatunków zwierząt i roślin.

Logo Tatrzańskiego Parku Narodowego przedstawia kozicę górską. Zwierzę to jest od dawna „żywym symbolem Tatr” i jednym z najbardziej charakterystycznych gatunków obszaru TPN (podobno kozica występowała tam już ok. 30 tys. lat temu). Wielu mieszkańcom Podhala kozica kojarzy się ze swobodą - była bohaterką wielu opowieści i pieśni. Miłość, którą pałają okoliczni mieszkańcy do kozicy górskiej można dostrzec także w kilku nazwach, np.: Kozi Wierch, Kozi Szczyt, Kozia Dolina. Ci, którzy chcieliby zobaczyć tego zwinnego ssaka na żywo, mogą zrealizować swoje marzenia w Tatrzańskim Parku Narodowym przez cały rok. Wystarczy mieć lornetkę i trochę cierpliwości.

Tatrzański Park Narodowy jest bogaty w atrakcje przyrodnicze, których próżno szukać w innych zakątkach naszego kraju - to jedyny obszar o charakterze wysokogórskim w Polsce. Z tego powodu przez cały rok jest tam ogrom turystów. Nie ma się czemu dziwić, bo Tatry zachwycają o każdej porze roku. Co warto zobaczyć w TPN?

Muzeum Tatrzańskiego Parku Narodowego (Centrum Edukacji Przyrodniczej)
To założone w 1964 roku muzeum zostało zmodernizowane dość niedawno, bo w latach 2015-2017. Zwiedzanie obiektu zajmuje turystom zazwyczaj ok. godziny. Nie jest to jednak zwykły, nudny spacer, bo na gości czeka tam m.in. największa w Polsce makieta Tatr. Wystawie towarzyszy prezentacja, podczas której najważniejsze informacje są przekazywane przez lektora. Kolejne makiety przedstawiają las i łąkę, a o wpływie ludzi na poszczególne ekosystemy opowiadają… tatrzańskie zwierzęta. Zwiedzający mogą też obejrzeć filmy przyrodnicze z efektami specjalnymi (m.in. podmuchami wiatru i ruchem foteli). Dla maluchów przygotowano Salę Odkryć, w której mogą pograć w gry (i przy okazji nauczyć się orientacji na mapie i w terenie).

Bilety i godziny otwarcia
Wstęp do muzeum jest wolny. Placówka jest otwarta od poniedziałku do soboty w godz. 8:00 - 15:00.

Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego mieści się przy ul. Tytusa Chałubińskiego 42a w Zakopanem.

Morskie Oko
Morskie Oko jest największym jeziorem w Tatrach. Zlokalizowane jest u stóp trzech Mięguszowieckich Szczytów: Mięguszowieckiego Szczytu, Mięguszowieckiego Szczytu Pośredniego i Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego. Co ciekawe, ten piękny polodowcowy akwen przez górali nazywany był Białym Stawem. Obecna nazwa pochodzi z jęz. niemieckiego - tatrzańskie jeziora określali tak osadnicy z Niemiec. Inną nazwą, pod którą funkcjonuje Morskie Oko jest Rybi Staw - dlaczego? Zbiornik ten jako jeden z niewielu w Tatrach jest naturalnie zarybiony. Morskie Oko jest jedną z największych atrakcji Tatrzańskiego Parku Narodowego, przy której fotografują się turyści. Ma to związek z malowniczymi krajobrazami, które mogą wydawać się wręcz nierealne - w tafli wody można dostrzec odbicie majestatycznych gór.

By dotrzeć do Morskiego Oka trzeba pokonać trasę ok. 8 kilometrów (w jedną stronę) od Palenicy Białczańskiej. Na terenie polany znajduje się parking - tam musicie rozstać się z samochodem i rowerem. W 2022 roku opłata za miejsce parkingowe wynosi 35 zł - najlepiej zarezerwować je przez internet.

Dolina Pięciu Stawów
Jedną z najchętniej odwiedzanych dolin jest w Tatrzańskim Parku Narodowym jest z pewnością Dolina Pięciu Stawów, zlokalizowana pomiędzy Kozim Wierchem a Morskim Okiem. Jej nazwa pochodzi od występujących tam jezior:

• Wielkiego Stawu,
• Zadniego Stawu,
• Czarnego Stawu,
• Małego Stawu,
• Przedniego Stawu,
• Wolego Oka.

Wielu z was zdziwi pewnie fakt, że w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (taka sama dolina mieści się po stronie słowackiej) stawów jest tak naprawdę sześć. Najmniejszym z nich jest Wole Oko, które mimo niewielkich rozmiarów, jest niezwykle urokliwe. Sama dolina w określana była przez mieszkańców Podhala jako Pięciostawy.

Wodospad Siklawica (Siklawa)
Pod północną ścianą jednego z najpopularniejszych szczytów krajowych Tatr - Giewontu, zlokalizowany jest wyjątkowy wodospad. Woda spada tam z wysokości ok. 24 metrów, płynąc od Doliny Pięciu Stawów do Doliny Roztoki. Z Polany Strążyskiej dotrzecie tam w niecałe 15 minut, a widok zostanie z wami na całe życie. Warto pójść tam choć na chwilę i dać szumiącej wodzie ukoić zszargane nerwy.

Jaskinie
Tatrzański Park Narodowy słynie z licznych jaskiń - jest ich tam ponad 800. Część z nich została udostępniona taternikom - większość znajduje się w Dolinie Kościeliskiej i Dolinie Małej Łąki. Najdłuższe z nich mają ok. 1000 metrów długości, więc miłośnicy taternictwa jaskiniowego na pewno będą mieli co eksplorować. By wejść na ich teren trzeba być posiadaczem Karty Taternika Jaskiniowego. Lista jaskiń dostępnych do eksploracji dostępna jest na stronie TPN.

Ku uciesze turystów, sześć jaskiń mogą zwiedzić też osoby kompletnie niewprawione w tego typu wyprawach. Odwiedzanie tych obiektów jest bezpieczne. O których jaskiniach mowa?

• Jaskinia Mroźna (Dolina Kościeliska)
• Jaskinia Mylna (Dolina Kościeliska)
• Jaskinia Obłazkowa (Dolina Kościeliska)
• Jaskinia Raptawicka (Dolina Kościeliska)
• Smocza Jama (Dolina Kościeliska)
• Dziura (Dolina ku Dziurze)

Giewont

Położony w Tatrach Zachodnich masyw górski określa się mianem „śpiącego rycerza” - wszystko przez jego oryginalny kształt przypominający profil człowieka pogrążonego we śnie. Legenda głosi, że rycerz ten ma bronić Zakopanego (a nawet całego kraju), a gdy państwo znajdzie się w niebezpieczeństwie, waleczny wojownik powstanie. Najwyższy szczyt masywu - Wielki Giewont, wznosi się na wysokość 1894 m n.p.m.

Kasprowy Wierch
Kolejnym słynnym szczytem Tatr jest oczywiście Kasprowy wierch, którego wysokość wynosi 1987 m n.p.m. Na jego zboczach zlokalizowane są nawet bar, restauracja i kiosk! Znajdziecie tam także Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne i zimową stację TOPR. Ci, którzy nie są fanami spacerów po górach, mogą wjechać na sam szczyt kolejką linową. Z wagonika możliwe jest podziwianie zapierających dech w piersiach widoków na Tatry.

Bilet PKL na Kasprowy Wierch
W obie strony

• Bilet normalny - 129 zł
• Bilet ulgowy - 109 zł

Do góry

• Bilet normalny - 109 zł
• Bilet ulgowy - 89 zł

Na dół

• Bilet normalny - 109 zł
• Bilet ulgowy - 89 zł

Zakup biletów przez internet możliwy jest na stronie internetowej Polskich Kolei Linowych.

Pozostałe atrakcje TPN
Tatrzański Park Narodowy ma do zaoferowania tak wiele, że ciężko wymienić tylko kilka obiektów zasługujących tam na uwagę. Zobaczcie, co jeszcze warto zwiedzić lub zobaczyć w TPN.

• Dolinę Chochołowską
• Dolinę Kościeliską
• Dolinę za Mnichem
• Halę Gąsienicową
• Tatrzańskie Schroniska
• Smreczyński Staw
• Rybi Potok
• Dolina Tomanowa
• Wielki Kopieniec
• Tatrzańskie szczyty i panoramy (z dołu lub dla odważnych - z góry)
• Wąwóz Kraków

Tatry charakteryzuje przede wszystkim piętrowość - każde piętro będzie charakteryzowała inna przyroda. Ze względu na wyjątkowość tych terenów TPN i TANAP zostały w 1993 roku wpisane na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO.

Roślinność

• Regiel dolny (do wysokości 1250 m n.p.m.) - lasy: świerkowe, bukowe, jodłowe, polany, kaczeniec, wełnianka szerokolistna, mieczyk dachówkowaty
• Regiel górny (1250-1500 m n.p.m.) - bór świerkowy, paprocie, mchy, borówka
• Piętro kosodrzewiny (1500-1800 m n.p.m.) - głównie kosodrzewina
• Piętro hal, inaczej alpejskie (1800-2300 m n.p.m.) - trawy, sasanka alpejska, dzwonek alpejski, niezapominajka alpejska
• Piętro turni (powyżej 2300 m n.p.m.) - mchy, porosty, lepnica bezłodygowa, goryczka przezroczysta

Zwierzęta
Jednymi z najbardziej charakterystycznych gatunków zwierząt zamieszkujących TPN są z pewnością kozica i świstak. W niższych partiach parku turyści mogą natknąć się także na jelenie, sarny, łasice, rysie i niedźwiedzie brunatne. TPN jest także ostoją dla wielu gatunków ptaków, z których najbardziej charakterystycznymi są orzeł przedni i kolorowy pomurnik. Dzięki granicy parków polskiego i słowackiego zwierzęta mogą swobodnie wędrować po tych terenach, co jest kluczowe z punktu widzenia zachowania bioróżnorodności.

Tatrzański Park Narodowy jest idealnym miejscem na uprawianie turystyki pieszej. Wyznaczono tam ponad 275 kilometrów pieszych szlaków. Każdy znajdzie tam coś dla siebie - w zależności od poziomu umiejętności możecie dostosować odpowiednią trasę.

Niektóre trasy mają wyznaczone fragmenty jednokierunkowe, co służy przede wszystkim zachowaniu bezpieczeństwa. Jeżeli przygotowujecie się do wycieczki sprawdźcie, czy obrany przez was szlak jest na liście.

• Szlak przez Jaskinię Smoczą - od drabinki w Wąwozie Kraków do Polany Pisanej (kierunek: Polana Pisana)
• Szlak przez Jaskinię Mylną - od wejścia do jaskini do zejścia do Doliny Kościeliskiej (kierunek: zejście w Dolinie Kościeliskiej
• Szlak przez kopułę szczytową Giewontu (kierunek: przeciwny do ruchu wskazówek zegara)
• Szlak Orla Perć - od przełęczy Zawrat do Koziego Wierchu (kierunek: Kozi Wierch)

Uwaga! Podczas spacerów nigdy nie zbaczajcie z wyznaczonych szlaków.

Bilety do Tatrzańskiego Parku Narodowego można kupić w kasach (stacjonarnie) oraz przez internet - klik

Cennik

• Bilet normalny - 9 zł
• Bilet ulgowy - 4,50 zł
• Bilet normalny (7 dni) - 45,00 zł
• Bilet ulgowy (7 dni) - 22,50 zł

Gdzie znaleźć kasy? Stacjonarne punkty sprzedaży biletów

1. Łysa Polana
2. Wierch Poroniec
3. Dolina Jaworzynki
4. Hala Goryczkowa
5. Kalatówki
6. Dolina Białego
7. Dolina Strążyska
8. Dolina Małej Łąki
9. Dolina Kościeliska

Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego wędrowcy mogą znaleźć kilka schronisk turystycznych:

• Schronisko nad Morskim Okiem (Dolina Rybiego Potoku),
• Schronisko im. Wincentego Pola na Starej Roztoce (Dolina Roztoki),
• Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (Dolina Pięciu Stawów),
• Schronisko Murowaniec (Hala Gąsienicowa),
• Hotel Górski na Kalatówkach (Polana Kalatówki),
• Schronisko na Hali Kondratowej (Dolina Kondratowa),
• Schronisko na Hali Ornak (Dolina Kościeliska),
• Schronisko na Polanie Chochołowskiej (Dolina Chochołowska).

Jeżeli nie chcecie spędzić nocy na terenie TPN, najbliższą bazą wypadową będą miejscowości w gminie Bukowina Tatrzańska i Zakopane. Oba miejsca oferują ogromny wybór miejsc noclegowych - w zależności od dokładnej lokalizacji i rodzaju (np. hotel, pensjonat) ceny są bardzo zróżnicowane.

Źródło: Tatrzański Park Narodowy, portaltatrzanski.pl, marzenie-zakopane.pl, Polskie Koleje Linowe