Wigierski Park Narodowy, czyli naturalny skarb Suwalszczyzny. Co warto w nim zobaczyć? Najważniejsze informacje, bilety, atrakcje

Wigierski Park Narodowy zlokalizowany jest w woj. podlaskim, w północnej części Puszczy Augustowskiej. Co ciekawe, WPN prawie w całości leży w środkowej części dorzecza Czarnej Hańczy, jednej z najpiękniejszych rzek na spływy kajakowe. Suwałki i Wigierski Park Narodowy dzieli niecałe 7 kilometrów odległości, natomiast Białystok i WPN – ok. 125 kilometrów (na podróż samochodem trzeba poświęcić ok. 2 godziny).

Powierzchnia parku wynosi ok. 150 kilometrów kwadratowych, z czego ponad połowę zajmują lasy, a pozostałe tereny – wody i grunty rolnicze.

Chociaż pomysł na objęcie ochroną niezwykle wartościowych rejonów jeziora Wigry pojawił się na początku lat 20. ubiegłego wieku, finalnie Wigierski PN został utworzony 1 stycznia 1989 roku na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów – wtedy obszar był czwartym co do wielkości parkiem narodowym (dziś zajmuje 7. miejsce).

Co ciekawe, jeszcze zanim powstał sam WPN (w latach 50. XX wieku), ochroną objęto futrzastych mieszkańców okolic akwenu – bobry, których populacja była wtedy w Polsce niezwykle niska. Obszarowi nadano nazwę „Ostoja bobrów Stary Folwark”, by później powiększyć go i przekształcić w znany nam dziś park narodowy.

W 2002 roku WPN wpisano na listę konwencji ramsarskiej (układ międzynarodowy dotyczący ochrony przyrody).

Zobacz także: Weekend w parku narodowym. Najciekawsze atrakcje polskich parków narodowych w sam raz na krajoznawczą wycieczkę

Logo Wigierskiego Parku Narodowego przedstawia bobra na tle jeziora, co dość trafnie ukazuje to, co tam najważniejsze – lata ochrony tego gatunku przyniosły pozytywne efekty w postaci znacznego zwiększenia ich liczebności. Prawie połowa zwierząt zamieszkujących WPN to okazy objęte w naszym kraju ochroną – do grupy tej można zaliczyć przede wszystkim ptaki (185 gatunków) i ssaki (37 gatunków). Szczególnymi względami są tam obdarzone także ryby, dla których w miejscowości Tartak została stworzona wylęgarnia, by te mogły pomóc w utrzymaniu populacji jezior na terenie Suwalszczyzny.

Obszary parku stanowią schronienie dla przedstawicieli różnych gatunków ssaków (m.in. bobrów, jenotów, wilków, saren, łosi), płazów (traszek, żab, ropuch), gadów (jaszczurek oraz węży) i ryb (troci jeziorowych, pstrągów potokowych, szczupaków i wielu innych). Obszar Wigierskiego Parku Narodowego zamieszkują także owady i bezkręgowce – aż 17 gatunków znajduje się w „Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt”. Są to m.in.: motyl mszarnik jutta, mrówka północna, małż skójka gruboskorupowa, mrówka gmachówka pniowa, pszczoła czy biegacz błyszczący.

W WPN przeważają mszyste lasy iglaste (sosnowo-świerkowe), park znany jest także z występowania porostów i glonów. Puszcza Augustowska, wraz z lasami położonymi na terenie Białorusi i Litwy, tworzy okazały obszar leśny zajmujący ok. 160 tysięcy hektarów. Co ciekawe – mimo obecności człowieka – tereny te nadal charakteryzuje naturalność. W parku nie brakuje też gatunków roślin zagrożonych wyginięciem – należą do nich np. rzepik szczeciniasty, aldrowanda pęcherzykowata, sasanka otwarta, skalnica torfowiskowa, czy leniec bezpodkwiatkowy. Występują tam także tzw. „relikty poglacjalne”, czyli gatunki, które w odpowiednich warunkach przetrwały aż od okresu zlodowacenia – wśród nich brzoza niska, bażyna czarna i zimoziół północny.

Powstałe ok. 14 tys. lat temu Wigry to wizytówka parku – piąte pod względem głębokości i dziesiąte pod względem powierzchni jezioro w kraju przyciąga wielu turystów, którzy podziwiają jego wyspy i półwyspy, w tym zlokalizowany na jednym z nich zabytkowy klasztor, w którym w 1999 roku przebywał sam Jan Paweł II.

Wigierski PN to jednak nie tylko Wigry, a aż ponad 40 akwenów o zróżnicowanej głębokości, żyzności czy innych właściwościach wód – znajdziecie tam m.in. Jezioro Błotniste, Jezioro Gałęziste, Jezioro Okrągle czy Jezioro Ślepe Zielone.

Przez tereny parku przepływa także 7 rzek – należą do nich wspomniana już Czarna Hańcza, Wiatrołuża, Kamionka, Maniówka, Piertanka, Samlanka, Gremzdówka.

Piękno i dzikość Wigierskiego Parku Narodowego sprawiają, że stał się on celem wycieczek wielu turystów. Zróżnicowanie obszarów przyczyniło się do rozwoju turystyki lądowej i wodnej, co pozwala odwiedzającym na doświadczenie wyjątkowości tego miejsca w pełni. Na całym obszarze nie można poruszać się łodziami z silnikami spalinowymi. Żeby zwiedzić park, zaleca się korzystanie z kajaków, łodzi wiosłowych czy żaglówek – wymagany jest zakup karty wstępu.

Świetnym sposobem na poprawę kondycji i odkrycie tajemniczych lasów parku jest spacer lub przejażdżka rowerowa wyznaczonymi ścieżkami – wyznaczono ich tam naprawdę mnóstwo. Dla rodzin z dziećmi idealne będą przechadzki ścieżkami edukacyjnymi, a bardziej zaprawionym wędrowcom spodobają się różnorodne piesze szlaki.

Ścieżki edukacyjne

• Ścieżka „Las” – 1,5 km
• Ścieżka „Suchary” – 2,5 km
• Ścieżka „Jeziora” – 5 km
• Ścieżka „Płazy” – 4,2 km
• Ścieżka „Puszcza” – 3,8 km

Przykładowe szlaki piesze

• Szlak „Wokół Wigier” im. Antoniego Patli (Stary Folwark – Wigry – Mikołajewo – Jastrzęby – Bryzgiel – Gawrych Ruda – Leszczewek – Stary Folwark) – 50 km
• Szlak „Śladami Lityńskiego” (Krzywe – Leszczewek – Stary Folwark) – 8 km
• Szlak „Od Suwałk nad Jeziora Huciańskie i Blizno” (Suwałki – Mała Huta – Krzywe – Gawrych Ruda – Ateny – Danowskie) – 38,9 km
• Szlak „Nad Czarną Hańczą” (Wysoki Most – Sarnetki – Wysoki Most) – 14 km
• Szlak „Od doliny Blizny do Czarnej Hańczy i Kanału Augustowskiego” (Augustów – Strękowizna – Danowskie – Tobołowo – Sarnetki – Głęboki Bród – Frącki, Okółek – Dworczysko – Rygol – Mikaszówka) – 61,9 km

Przykładowe trasy rowerowe

• Międzynarodowy szlak rowerowy R11 (Ruda – Augustów – Ogrodniki) – 173,6 km
• Szlak Papieski „Tajemnice światła” (Buda Ruska – Maćkowa Ruda – uroczysko Węgzał - Mikołajewo – Czerwony Folwark – Wigry) – 11 km
• Podlaski szlak bociani (Sarnetki – Czerwony Krzyż – Mikołajewo – Czerwony Folwark – Magdalenowo – Stary Folwark – Leszczewek – Krzywe – Mała Huta – Nowa Wieś – Lipniak – Dębowo) – ok. 20 km

Szlak kajakowy

• Jezioro Wigry – Czarna Hańcza – Kanał Augustowski: pływanie kajakiem po wyznaczonych przez WPN odcinkach wymaga posiadania karty wstępu, a realizacja spływów jest możliwa od 1 maja do 31 października.

Ten poklasztorny kompleks to jeden z najpiękniejszych zabytków całej Suwalszczyzny. Pierwsze zabudowania powstały w latach 1694-1745, na zlecenie sprowadzonych tam przez króla Jana Kazimierza ojców kamedułów. Chociaż czasy I i II wojny światowej odcisnęły na budynkach piętno, do dziś można je zwiedzać – w 1999 roku do klasztoru przybył nawet sam papież Jan Paweł II.

Zwiedzanie
Klasztor jest otwarty dla zwiedzających codziennie w godzinach 10:00 – 17:00.

Bilety:

• normalny – 18 zł,
• ulgowy – 10 zł,
• dzieci do lat 6 – bezpłatnie,
• wstęp na same dziedzińce – 5 zł,
• parking (samochody osobowe) – 10 zł.

Czytaj też: Opuszczone kościoły w województwie podlaskim. Te miejsca przyciągają niesamowitym klimatem

W miejscu dawnej Stacji Hydrobiologicznej powstało Muzeum Wigier – placówka poświęcona największemu akwenowi WPN. Warto zwiedzić je także z dziećmi, które dzięki multimedialnym prezentacjom i filmom przyswoją wiele ciekawostek na temat jeziora.

Zwiedzanie
Muzeum jest czynne codziennie w godzinach 9:00 – 15:00.

Bilety:

• normalny – 14 zł,
• ulgowy – 7 zł,
• rodzinny (jedna lub dwie osoby dorosłe i dzieci do lat 18) – 30 zł

Przejażdżka kolejką wąskotorową to ciekawa atrakcja i bardzo dobry sposób na zwiedzanie niezależnie od lokalizacji, jednak trzeba przyznać, że malownicze tereny Wigierskiego Parku Narodowego – oglądane z zabytkowego składu – wyglądają wprost zachwycająco. Długa na 10 kilometrów trasa przebiega przez Bindugę, Bartny Dół, Krusznik, Powały i Płociczno, czyli tereny położone wzdłuż jeziora Wigry.

Cennik

• Bilet normalny – 44 zł
• Bilet ulgowy (do lat 7 / do lat 16) – 7 zł / 30 zł
• Przewóz roweru – 10 zł

Bilety (zwane także kartami wstępu) do Wigierskiego PN można kupić online i w wielu stacjonarnych punktach sprzedaży – ich wykaz znajdziecie na stronie internetowej WPN. Sprzedaż kart oferuje także kasa Wigierskiej Kolei Wąskotorowej.

Podstawowa opłata naliczana za wejście na teren parku to:

• karta normalna (jednodniowa / tygodniowa / dwutygodniowa) – 7 zł / 15 zł / 21 zł
• karta ulgowa (jednodniowa / tygodniowa / dwutygodniowa) – 3,5 zł / 7,5 zł / 10,5 zł

Z dodatkowymi kosztami trzeba liczyć się w przypadku chęci uzyskania licencji wędkarskiej czy wpłynięcia jednostką żeglarską – ceny różnią się w zależności od ulgi i planowanego czasu spędzonego w WPN.

Na terenie WPN można skorzystać z możliwości wykupienia miejsca biwakowego. Chcąc rozbić namiot na polach: „Za szkołą” w Maćkowej Rudzie lub „Bindużka” w Wysokim Moście trzeba zapłacić 7 zł/os. za dobę.

WPN może pochwalić się także dobrze rozwiniętą bazą noclegową: są to m.in. pokoje w leśniczówkach w Lipniaku, Leszczewku, Mikołajewie, Maćkowej Rudzie, Gawarcu, Bryzglu i Królówku czy te w siedzibie dyrekcji parku.

Źródło: Wigierski Park Narodowy, Wigierska Kolej Wąskotorowa, splywykajakowesuwalszczyzna.pl, Muzeum Wigier