Spis treści
- Bursztyn: jak powstaje i co to właściwie jest?
- Czy w Polsce można legalnie zbierać bursztyn?
- Gdzie w Polsce szukać bursztynu?
- Kiedy jest sezon na bursztyn?
- „Bursztynowa pogoda”, czyli jak dzień wybrać na zbieranie bursztynu?
- Jak zbierać bursztyn? Czy jest potrzebny jakiś sprzęt?
- Jak rozpoznać prawdziwy bursztyn?
- Cena bursztynu: ile jest wart 1 kg skamieniałej żywicy?
- Co warto wiedzieć o sprzedaży bursztynu?
- Rekordowe znalezisko: największy polski bursztyn
- Czy bursztyn ma właściwości lecznicze?
- Bursztyn w magii i medycynie ludowej
- Bursztyn na zdjęciach
Bursztyn: jak powstaje i co to właściwie jest?
Bursztyn, nazywany też jantarem i amberem, to skamieniała żywica drzew. Występuje w wielu miejscach na świecie – do dziś naliczono ok. 60 odmian. Za szczególnie bogate w bursztyn uchodzą plaże Obwodu Kaliningradzkiego.
Zobacz w galerii:
W przypadku bałtyckiego bursztynu – tzw. sukcynitu - chodzi o żywicę sosen, które ok. 40 milionów lat temu porastały krainę, która dziś leży na dnie morza. Fale i wiatry morskie powodują, że żywica unosi się na powierzchnię Bałtyku i – przy odrobinie szczęścia – trafia na plaże. Bursztyn zbierano nad Bałtykiem już ok. 13 tys. lat temu. Starożytni Słowianie chętni handlowali nim z Imperium Rzymskim.
Bursztyn najczęściej ma kolor właśnie bursztynowy, ale znajdowane są też inne odmiany, np. bursztyn biały, zielony, szary i żółty.
Czy w Polsce można legalnie zbierać bursztyn?
Zbieranie bursztynu jest w Polsce legalne, ale tylko na plażach i pobrzeżach Bałtyku. Nie wolno szukać żywicy na wydmach, w lasach i parkach narodowych. Nie wolno też stosować żadnych zaawansowanych maszyn do zbierania bursztynu, jak sita czy pompy. Co jednak znajdziemy na plaży i zbierzemy ręcznie, to nasze.
Gdzie w Polsce szukać bursztynu?
Najwięcej bursztynu na polskim wybrzeżu występuje na wschód od Sobieszowa w Gdańsku, aż do rosyjskiej granicy. Za teren szczególnie obfitujący w bursztyny uchodzą plaże między Mikoszewem a Jantarem.
Kiedy jest sezon na bursztyn?
O której porze roku najlepiej zbierać bursztyn?
Żeby bursztyn znalazł się na plaży, musi zostać poderwany z dna Bałtyku przez gwałtowne prądy i fale, a potem wymyty na plaże za sprawą odpowiednich wiatrów. Bursztyn unosi się na słonej wodzie, dlatego to od wiatru zależy, w którą stronę podryfuje.
Fale i wiatry to oczywiście oznaka złej pogody. Bursztynu na plażach jest najwięcej właśnie po sztormach, które występują przede wszystkim wiosną, a potem jesienią i zimą.
Warto więc wybrać się na wiosenny spacer na plażę w poszukiwaniu bursztynu – właśnie teraz może być go najwięcej!
„Bursztynowa pogoda”, czyli jak dzień wybrać na zbieranie bursztynu?
Jakie konkretnie warunki pogodowe sprzyjają znajdowaniu bursztynu na plaży? Kiedy zaplanować spacer w poszukiwaniu pięknej żywicy?
Idealny termin powinien spełniać trzy warunki. Najlepiej wybrać się na poszukiwania bursztynu:
- po sztormie, kiedy bursztyn został poderwany z dna Bałtyku
- po tym, jak wiał wiatr z północy lub północnego wschodu, który mógł skierować bursztyn na polskie plaże
- po kontrze, czyli krótkim okresie wiania wiatru z południa, który zwiększa prawdopodobieństwo, że bursztyn dotrze na wybrzeże
To, jaki wiatr wieje akurat na wybrzeżu Bałtyku, możecie sprawdzić na portalach meteorologicznych, np. FreeMeteo.
Jak zbierać bursztyn? Czy jest potrzebny jakiś sprzęt?
Do zbierania bursztynu potrzebne są tylko kalosze i plecak lub siatka na znaleziska. Zaawansowane maszyny nie są dozwolone.
Bursztynu najlepiej szukać wśród wyrzuconych na plażę resztek roślin, patyków i gałęzi.
Wielu poszukiwaczy lubi wybierać się na plaże już po zmroku i używać latarek ze światłem UV, które sprawia, że bursztyn jarzy się wyraźniej na żółto i łatwo go odszukać.
Zobaczcie ciekawy film o tym, jak wygląda praca poławiacza bursztynu:
Jak rozpoznać prawdziwy bursztyn?
Bursztyn znaleziony na plaży często jest brudny i oblepiony korą. Jak rozpoznać, czy znaleziona przez nas grudka to rzeczywiście bursztyn, a nie zwykły kamyk? Jest kilka sposobów:
- Słona woda – bursztyn jest lekki i unosi się na słonej, morskiej wodzie.
- Elektrostatyczność – potarty ściereczką bursztyn będzie przyciągał drobiny papieru czy kurzu
- Palność – po dotknięciu np. rozżarzonym drucikiem bursztyn spali się punktowo, rozsiewając woń żywicy
- Światło UV – powoduje, że bursztyn świeci się na żółto
Cena bursztynu: ile jest wart 1 kg skamieniałej żywicy?
Kiedy już znajdziemy bursztyn i upewnimy się, że jest prawdziwy, możemy go sprzedać. Cena bryłki zależy od jej masy, kształtu i jednorodności. Najlepsza jest duża bryłka bez wżerów i ciemnych plam.
Ile jest wart 1 kilogram dobrej jakości bursztynu? Im większa bryłka, tym większa wartość za kg. Ceny kształtują się mniej więcej tak:
- Masa bryłki między 2 a 5 g: do ok. 1000 zł za kilogram.
- Masa bryłki między 20 a 50 g: do ok. 5600 zł za kilogram.
- Masa bryłki między 50 a 100 g: do ok. 8500 zł za kilogram.
- Masa bryłki między 100 a 200 g: do ok. 10 tys. zł za kilogram.
- Masa bryłki między 200 a 300 g: do 11 tys. zł za kilogram (w zależności od jakości).
Co warto wiedzieć o sprzedaży bursztynu?
- Gdzie sprzedawać bursztyn? Bursztyny najczęściej są skupowane przez jubilerów, którzy wyceniają znalezioną żywicę i proponują konkretną cenę.
- Jaki kolor bursztynu jest najdroższy? Bursztyn występuje w wielu odmianach i kolorach. Za najcenniejszy uchodzi biały bursztyn.
Rekordowe znalezisko: największy polski bursztyn
Największy bursztyn znaleziony kiedykolwiek na obecnych ziemiach polskich waży prawie 10 kg. Został wyłowiony w pobliżu Kamienia Pomorskiego w 1860 r. Można go dziś oglądać w Muzeum Przyrodniczym w Berlinie.
W Polsce przechowywana jest za to największa bryła bursztynu na świecie. Waży 68 kg, ale nie wydobyto jej w polskich wodach, lecz u wybrzeży Sumatry. Można ją oglądać w Gdańsku, z Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie.
Czy bursztyn ma właściwości lecznicze?
Bursztyn w naturalnej postaci nie ma potwierdzonych właściwości leczniczych, choć radiesteci wskazują, że może być źródłem korzystnych dla człowieka jonów ujemnych, zwłaszcza po rozdrobnieniu.
Po odpowiedniej obróbce bursztyn, np. w postaci kwasu bursztynowego, bywa stosowany jako składnik leków, zwłaszcza maści. Ma właściwości pobudzające system nerwowy i trawienny, przeciwzapalne i antytoksyczne. Bursztyn jest też często stosowany jako składnik nalewek. Żywica częściowo rozpuszcza się w spirytusie, co umożliwia doustne przyjmowanie jej przez pacjenta.
Bursztyn w magii i medycynie ludowej
Dawniej uważano bursztyn za substancję leczącą lub nawet magiczną.
Starożytni Rzymianie, którzy sprowadzali bursztyn znad Bałtyku, wierzyli, że dobrze wpływa na cerę i leczy choroby gardła. Mieszkańcy wybrzeża Bałtyku sporządzali bursztynowe amulety, mające np. przyciągać szczęście na łowach. W średniowieczu z bursztynu sporządzano nalewki, które miały łagodzić bóle brzucha i pęcherza.
Bursztyn zajmuje prominentne miejsce w ludowej medycynie regionu Kurpi. Podawano go dzieciom do gryzienia, by złagodzić ból ząbkowania, a dorosłym robiono okłady z bursztynu na choroby oczu i reumatyzm.
Bursztyn na zdjęciach
Zapraszamy do galerii zdjęć bursztynu i przedmiotów z niego wykonanych. Są naprawdę piękne i tylko potwierdzają, że warto wybrać się na jesienny spacer po plaży w poszukiwaniu cennej żywicy.
