Co oznaczają kolory szlaków górskich? Który szlak jest najłatwiejszy i czy kolory rzeczywiście nam o tym mówią?

Planowaniem i oznaczaniem szlaków w Polsce zajmuje się od 1950 r. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, czyli organizacja kryjąca się pod znanym wszystkim turystom skrótem PTTK. To oni opiekują się polskimi szlakami, zarówno pieszymi, jak i rowerowymi, narciarskimi, konnymi i kajakowymi.

Za ideą wyznaczania szlaków stoi pragnienie, aby turyści mogli zwiedzać ciekawe rejony naszego kraju z jak najmniejszą szkodą dla przyrody. Szlaki PTTK to trasy, które pozwalają zobaczyć miejsca godne uwagi, nie tylko ze względu na historię, ale i po prostu piękno okolicy.

Szlaki powinny zaczynać się np. przy przystankach komunikacji zbiorowej, w miejscach, gdzie panuje wzmożony ruch turystyczny. Wszystko po to, aby turyści nie musieli szukać oznaczeń. Można powiedzieć, że to szlak przychodzi do turysty i zaprasza go w drogę.

Pierwsze szlaki wyznaczyło pod koniec XIX w. Towarzystwo Tatrzańskie. To wtedy ludzie zaczęli odkrywać góry – od tamtej pory trochę się w tym temacie zmieniło. To właśnie ogromna sieć różnorodnych szlaków – od południa Polski aż do morza – sprawiła, że na niektórych ścieżkach spotykamy dzisiaj tłumy turystów.

PTTK opisuje sposoby wyznaczania szlaków w swojej instrukcji znakowania szlaków turystycznych. Przede wszystkim głównym symbolem, z jakim spotykamy się w górach i nie tylko, jest złożony z trzech pasków prostokąt. Pomiędzy dwoma białymi paskami znajduje się jeden kolorowy.

Ten podstawowy znak na szlakach turystycznych przyjmuje formę prostokąta o bokach 90x150 mm. Zauważyliście kiedyś, że wszystkie mają te same wymiary? Koloru białego używa się po to, by główna barwa szlaku zawsze była widoczna.

Inny znak, jaki możecie znaleźć na szlaku, to symbol skrętu. Będzie to albo figura z trzech pasków, która "skręca" w odpowiednim kierunku, albo strzałka, w tych samych barwach co szlak. Na początku i końcu danego szlaku turystycznego znajdziecie symbol okrągły – plamkę w kolorze trasy otoczoną białą obwódką.

Na szlaku pieszym możemy znaleźć tylko określone przez PTTK kolory:

• czerwony,
• niebieski,
• zielony,
• żółty,
• czarny.

Bardzo dużo osób nawet dzisiaj uważa, że kolory mają coś wspólnego z trudnością danego szlaku. Tak trochę działa nasza intuicja – widzimy trasę oznaczoną na czerwono i od razu w głowie zapala się lampka "niebezpieczeństwo". Podobnie wygląda to z kolorem czarnym, kojarzy się z najtrudniejszą drogą, tylko dla wytrwałych, w końcu oznacza się ją barwą… śmierci.

Nic bardziej mylnego! Chociaż w Polsce znajdziemy wiele odstępstw od tych reguł, zazwyczaj każdy kolor mówi nam coś o przebiegu trasy, jej długości i obiektach na drodze.

Co rzeczywiście oznaczają poszczególne kolory szlaków?

Czerwony szlak

Czerwony, jako najbardziej wyrazisty kolor, symbolizuje zazwyczaj szlaki główne. Tą barwą oznaczony jest np. Główny Szlak Beskidzki, czyli najdłuższa trasa w polskich górach. Czerwony szlak wiedzie przez najpopularniejsze, najbardziej atrakcyjne miejsca, np. najwyższe szczyty regionu.

Niebieski szlak

Kolor niebieski, spokojny i trochę nudny, oznacza często długi szlak, długodystansowy. Znajdziecie go np. na niemal 400-kilometrowej trasie ze Szklarskiej Poręby do schroniska Pasterka w Górach Stołowych.

Zielony szlak

Zielony kolor, choć wiele osób kojarzy go z najprostszą trasą, oznacza zwykle szlak najkrótszy, ale poprzecinany wyjątkowo atrakcyjnymi punktami. To na przykład 150-kilometrowy Szlak Zamków Piastowskich ciągnący się od Zamku Grodziec do Zamku Grodno. W Tatrach zielony szlak wiedzie np. przez Dolinę Chochołowską na szczyt Rakonia.

Żółty i czarny szlak

Te dwa kolory szlaków górskich zazwyczaj oznaczają to samo, czyli drogę łącznikową lub dojściową. To krótkie trasy, które prowadzą ze szlaku głównego do schroniska czy punktu widokowego. Kolor czarny stosuje się jednak rzadziej ze względu na słabą widoczność. Szlak żółty to np. trasa z Karpacza do schroniska PTTK Pod Łomniczką, albo krótka droga między Sowią Doliną a Tabaczaną Ścieżką w Karkonoszach.

Choć zazwyczaj kolory szlaków niosą ustalone informacje, w górach znajdziemy wiele odstępstw od tej reguł. Dlaczego? Czasami dany kolor nie będzie dobrze widoczny w określonym miejscu lub koliduje z kolorami innych szlaków. Wtedy sięga się po inne barwy, nie zważając na pierwotny zamysł.

Warto jednak zapamiętać, że kolory szlaków górskich nie mają nic wspólnego ze stopniem trudności trasy. To nadal częste przekonanie wśród turystów, być może dlatego, że chcielibyśmy wierzyć, że są jakieś jasno określone zasady, którymi moglibyśmy się kierować.