Wilno, jakiego nie znasz. W Auto Museum Vilnius dowiesz się, czym jeździli Piłsudski, Einstein i król Nepalu

Wilno ma mnóstwo pięknych zabytków, od Ostrej Bramy po wspaniałą bazylikę archikatedralną i tzw. Basztę Giedymina, wznoszącą się dumnie nad miastem. Jednak zabytki architektury z dawnych dziejów to nie wszystko, co warto zobaczyć w czasie wycieczki do stolicy Litwy. Jedną z najbardziej unikalnych atrakcji miasta jest Auto Museum (lit. Automuziejus Vilnius), otwarte dopiero w maju 2023 r. To nowe miejsce na mapie Wilna, które powinien odwiedzić każdy miłośnik motoryzacji i historii techniki.

Auto Museum robi duże wrażenie. Mieści się w budynku dawnego parkingu taksówek, zbudowanego w 1974 r. To nie byle jaki parking, lecz największa tego typu konstrukcja w Europie! Rampy wjazdowe tworzą ogromną podwójną spiralę, a cały garaż mógł dawniej pomieścić ok. 750 aut. Dziś betonowe spirale to jedyna w swoim rodzaju przestrzeń, w której organizowane są imprezy, koncerty i konferencje, i którą czasem odwiedzają filmowcy z kamerami – charakterystyczną konstrukcję parkingu można dostrzec w paru litewskich i zagranicznych filmach.

Cały budynek jest obecnie własnością rodziny Eitutisów, litewskich przedsiębiorców. Povilas Eitutis, obecny dyrektor Auto Museum, jest miłośnikiem starych aut i od początku planował stworzenie przy dawnym parkingu taksówek niezwykłej galerii motoryzacji litewskiej, europejskiej i światowej.

Odbudowa dawnego parkingu trwała 7 lat. W końcu udostępniono nowe miejsce w Wilnie, łączące w sobie funkcje praktyczne (w budynku działają biura) i rozrywkowe.

Przekonaj się, dlaczego warto odwiedzić nowe wileńskie Auto Museum i jakie atrakcje czekają tam na miłośników motoryzacji.

Auto Museum zajmuje aż 4500 m kwadratowych na dwóch poziomach i mieści ponad 100 historycznych samochodów. Co niezwykłe, aż ok. 90 proc. samochodów, które można tu oglądać, jest w pełni sprawna. To nie zaledwie odnowione karoserie, mające ładnie wyglądać, lecz całe auta, wyremontowane z dbałością o najdrobniejsze detale, od silników, przez opony, aż po wycieraczki. Te historyczne pojazdy, choć niektóre sięgają samych początków motoryzacji, mogłyby choćby dziś wyjechać na ulice Wilna, gdyby oczywiście spełniały współczesne standardy techniczne.

Wystawa samochodów ułożona jest chronologicznie w taki sposób, by opowiadała historię rozwoju motoryzacji ze szczególnym uwzględnieniem kamieni milowych, czyli pojazdów (głównie aut, ale też np. motocykli, a nawet rowerów i powozów), które zrewolucjonizowały zarówno technikę produkcji, jak i sposób wykorzystywania środków transportu do pracy, wyścigów czy turystyki.

Choć gości Auto Museum otaczają samochody, to nie one są głównymi bohaterami opowieści, snutych przez przewodników. Jak powiedziała mi Jolanta Masiulienė, dyrektor działu komunikacji Auto Museum:

- Opowiadamy historie przede wszystkim o ludziach. Samochody są oczywiście pretekstem, ale interesują nas zwłaszcza ludzie, którzy nimi jeździli. Wśród naszych eksponatów są samochody należące do znanych polityków, celebrytów, nawet koronowanych głów, są też wspaniałe dzieła genialnych konstruktorów. To właśnie o nich chcemy opowiadać, o twórcach i miłośnikach motoryzacji, którzy zmienili świat.

Oprócz pokazywania historycznych samochodów i opowiadania fascynujących historii o ich dziejach i użytkownikach (zob. niżej kilka najciekawszych anegdot), pracownicy Auto Museum biorą udział w różnego rodzaju imprezach i wydarzeniach kulturalnych. Na przykład, kiedy zwiedzałem to miejsce w przeddzień Święta Chłodniku, najpopularniejszej litewskiej zupy (przypada 1 czerwca), dyrektor pokazał mi zdjęcie atrakcji, jaką Auto Museum przygotowywało specjalnie na tę okazję: specjalnego Chłodnikowego Auta w kolorze różowym z jajecznymi akcentami, które miało uświetnić obchody humorystycznego festiwalu.

Zobacz, jak wyglądał debiut Chłodnikowego Auta w czasie Święta Chłodniu na Litwie:

Samochody należące do Auto Museum są też chętnie wynajmowane przez filmowców i wykorzystywane w filmach o tematyce historycznej. Niestety, najczęściej nawet sami pracownicy Auto Museum nie znają tytułów filmów, w których występują ich auta, bo te objęte są klauzulą tajności aż do premiery. Dopiero po fakcie można rozpoznać na ekranie auta z kolekcji rodziny Eitutisów. Wiadomo np., że Buick C-24 pojawił się w filmie „Collete, une femme libre” z 2003 r. z Marie Trintignant w roli głównej. Często też wynajmowana jest do filmów limuzyna Delage D8-85 z 1934 r.

Po Auto Museum Vilnius oprowadzał mnie przewodnik, Faustas Popovas. Każdy samochód z wystawy reprezentuje nie tylko kamień milowy w dziejach motoryzacji, ale także stanowi pretekst do ciekawych opowieści o ludziach, którzy nim kiedyś jeździli, a także o dziwnych okolicznościach, w jakich niektóre maszyny z kolekcji zostały odkryte i sprowadzone do Auto Museum. Oto krótki przegląd szczególnie ciekawych samochodów, jakie możesz zobaczyć w Automuziejus Vilnius.

Cadillac Model 30 z 1912 r. to pierwszy samochód z elektrycznym rozrusznikiem. Był bardzo popularny wśród kobiet, bo do zapalenia silnika nie trzeba już było kręcić ciężką i oporną korbą.

Motocykl Wanderer SV 616 sprawdził się świetnie w czasie I wojny światowej, a potem był popularny w całej Europie jeszcze w latach 30 XX w. jako solidny środek transportu, szybszy od wozu konnego, ale tańszy od samochodu. Ten egzemplarz znaleziono w 2003 r. w Kownie, ukryty za stertą drewna.

Ford Model T to samochód-legenda, ukochane dziecko Henry’ego Forda, który za jego pomocą zrealizował swoje marzenie: dostarczyć światu dobre auto za rozsądną cenę. Samochód kosztował początkowo ok. 88 dolarów, co odpowiada dzisiejszym 7 tys. euro (ok. 30 tys. zł). Sprzedano ok. 15 milionów egzemplarzy.

W aucie w roli modela siedzi mój przewodnik po Auto Museum, Faustas Popovas. Do oznaczonych okrągłym neonem samochodów może wsiąść każdy gość Muzeum (jest takich kilka). Na drugim zdjęciu możesz zobaczyć, jak wygląda kabina Forda T z perspektywy kierowcy.

Oakland Six Roadster to auto produkcji amerykańskiej. Ten konkretny egzemplarz należał do ministra kultury Estonii. Minister schował swoje oczko w głowie przed Sowietami w specjalnym tajemnym pokoju w swoim domu. Mniejsze drzwiczki, widoczne z lewej strony, to nie wlew paliwa, lecz specjalne wejście dla psa!

American LaFrance 200 Series Master to pierwszy wóz strażacki z pompą silnikową. Wynaleźli ją Amerykanie, by gasić pożary w swoich drapaczach chmur. Zwykłe pompy wodne, opierające się o ciśnienie w rurach, były zbyt słabe, by skutecznie walczyć z ogniem w wielkich amerykańskich miastach.

Delage D8L to może najbardziej unikalny samochód z całej kolekcji Auto Museum. Skonstruowano go na początku lat 30. XX w. dla… króla Nepalu Tribhuvana Bir Bikram Shaha. Władca jeździł nim do ok. 1947 r., ale nie podobała mu się dość toporna skrzynia biegów.

W końcu podarował samochód jednemu ze swoich generałów. Generał także zapragnął w końcu pozbyć się auta, ale nie było to łatwe – chętnych kupców nie brakowało, ale na przeszkodzie stało prawo Nepalu, zabraniające wywozu z kraju rzeczy o wartości historycznej.

Auto kupił nareszcie amerykański ambasador w Nepalu, który kazał rozebrać je na części i w kawałkach przesłać do USA (poczta dyplomatyczna nie podlegała żadnym oficjalnym kontrolom). Samochód został znowu złożony w Chicago, skąd po wielu latach i długich staraniach litewskich organizacji miłośników zabytkowych aut, w końcu trafił do kolekcji Auto Museum Vilnius.

Rolls Royce Phantom II to samochód produkcji brytyjskiej godny króla i faktycznie wielu europejskich monarchów jeździło, a właściwie było wożonych takimi autami. Karoseria konstruowana była zawsze indywidualnie wedle gustu właściciela, tak by zapewniała największy komfort. Rolls Royce’y słyną z niezawodności, bo większość układów mechanicznych ma podwojone części – gdy jedna się zepsuje, druga nadal działa i zapewnia możliwość bezpiecznej jazdy.

Hispano-Suiza H6B był swego czasu najdroższym samochodem na świecie. Napędzał go silnik, wykorzystujący rozwiązania stosowane w samolotach. Takimi samochodami jeździli m.in. Paul McCartney, a przed nim – zaskoczony? - Albert Einstein.

Swallow SS1 – takim wozem mógłby jeździć Indiana Jones. Po II wojnie światowej producent zmienił nazwę na Jaguar. W Auto Museum odtworzono dawny warsztat samochodowy, w którym można podziwiać zakurzoną maszynę.

Lancia Astura 3e Tipo 233. Ten konkretny egzemplarz Lancii należał do ministra spraw zagranicznych Włoch w rządzie Benito Mussoliniego. W tylnej ścianie szoferki, przed siedzeniem pasażera, zamontowany był całkiem wygodny regalik, a w nim przemyślnie skonstruowany trzymak na dwie butelki perfum.

Cadillac 370-D V-12 Series 85. Takim samochodem wożony był m.in. Józef Piłsudski. Marszałek kazał podwyższyć dach w swoim cadillacu, żeby mógł w nim wygodnie siedzieć bez zdejmowania kapelusza.

BWM R75 to motocykl, którego Niemcy z powodzeniem używali w czasie wojny w kampanii afrykańskiej. Nie wiadomo, jakim cudem ten egzemplarz trafił na Litwę. Znaleziono go już po wojnie w stogu siana. W Auto Museum możesz obejrzeć całą wystawę samochodów i motocykli, używanych na frontach II wojny światowej.

Messerschmitt KR200 to ciekawostka: małe, urocze autko o dość mrocznym pochodzeniu. Konstrukcja opiera się o kadłub myśliwca, używanego przez Niemców w czasie II wojny światowej. Po przegranej wojnie fabryki przerzuciły się na produkcję prostych autek, przypominających kadłuby samolotów – nawet wchodziło się do nich od góry. Messerschmitt KR200 klasyfikowany był jako motor, bo miał tylko 3 koła.

BMW Isetta 300 to fuzja niemieckiej (bawarskiej) i włoskiej myśli technicznej. Mały i nieprzesadnie drogi samochód był ciekawą ofertą na czasy powojenne. Charakterystyczne, że wsiadało się do niego od przodu. Samochód nie miał wstecznego biegu, więc jeśli ktoś podjechał za blisko ściany, mógł utknąć w środku. Z przodu widoczne są specjalne poręcze od obracania samochodu w pożądanym kierunku.

Volkswagen Kaefer (Beetle) to być może najpopularniejsze auto świata – wyprodukowano i sprzedano ponad 21 milionów egzemplarzy tej maszyny. Produkcję zakończono dopiero w 2003 r., co czyni Beetla nie tylko najbardziej masowym, ale też najdłużej produkowanym modelem samochodu w dziejach.

Więcej fotek i relacji z imprez możesz znaleźć na Facebooku i Instagramie Auto Museum Vilnius.

Wycieczka z przewodnikiem po Auto Muzeum zajmuje ok. 2 godziny. Obejście wszystkich eksponatów bez przewodnika zajmie ci ok. 40 minut, z kolei dokładne zwiedzanie z czytaniem wszystkich tabliczek może zająć nawet 3-4 godziny.

Cennik biletów do Auto Museum: zwykły 15 euro, ulgowy 9 euro, rodzinny 2+2 35 euro, wycieczka z przewodnikiem 80 euro. Bilety można kupić online.

Auto Museum jest przyjazne dzieciom i opłaca się kupić bilet rodzinny. Nawet młodszym zwiedzającym spodoba się wiele modeli samochodów, zwłaszcza te najbardziej kolorowe, z karoseriami o finezyjnych kształtach, i te najmniejsze, trójkołowe, otwierane od góry lub od przodu. Do kilku samochodów można wejść – to świetna zabawa zarówno dla dorosłych, jak i dzieci.

Wycieczkę do wileńskiego Auto Museum polecam każdemu, kto lubi podziwiać piękne stare maszyny i poznawać historie ludzi, którym służyły. Możesz tu zobaczyć prawdziwe skarby, a historie opowiadane przez przewodników zapadają w pamięć na długo.

Auto Museum na mapie Wilna

Atrakcja stoi przy ulicy Dariaus ir Girėno. Dojazd z centrum Starego Miasta zajął mi ok. 15 minut. Za Ubera zapłaciłem ok. 5 euro.

Zwiedzałem Wilno na zaproszenie oficjalnej litewskiej organizacji turystycznej Lithuania Travel. Zajrzyj na ich stronę, by dowiedzieć się, jakie jeszcze cuda i atrakcje czekają na turystów w tym kraju.

Zdjęcia zabytkowych samochodów z kolekcji Auto Museum Vilnius w większym rozmiarze możesz obejrzeć w galerii poniżej:

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Podróży codziennie. Obserwuj Stronę Podróży!

Czytaj też: Czechy na urlop i weekend. Vysoké Mýto i jego atrakcje: tu wykuwała się historia czeskiej motoryzacji