Spotkanie z niedźwiedziem. Co robić? Przypominamy wskazówki Parku Narodowego

Jesienią niedźwiedzie zwiększają aktywność. Poszukują pożywienia, by zapewnić sobie zapasy tłuszczu na zimowy sen. Musi im go wystarczyć na pięć miesięcy – niedźwiedzie przesypiają w gawrach okres od listopada do marca.

We wrześniu i październiku niedźwiedzie zapuszczają się wyjątkowo blisko turystycznych szlaków i ludzkich siedzib, licząc na zdobycie pokarmu. Szukają odpadków, a także opadłych z drzew owoców. W tym okresie turyści i grzybiarze powinni mieć się na baczności i wiedzieć, jak należy się zachować w razie spotkania z niedźwiedziem na szlaku.

Nadleśnictwo Baligród opublikowało ciekawy post na Facebooku ze zdjęciem ukazującym pień jodły z oderwaną korą. Taki widok to ważna wskazówka, że w pobliżu mogą żyć niedźwiedzie. Zwierzęta te wiosną i latem odrywają korę z jodeł, by dostać się do słodkiego łyka. Należy zachować ostrożność, jeśli napotkamy w lesie podobnie zraniony pień.

Czytaj też: Lawina 2022/23: aktualny stopień zagrożenia lawinowego w Tatrach, Karkonoszach, Beskidach i Bieszczadach, komunikaty GOPR i TOPR

Władze Tatrzańskiego Parku Narodowego przypominają, że są sposoby na to, by zmniejszyć ryzyko spotkania z niedźwiedziem nie tylko w lesie, ale nawet w pobliżu własnego domu. Przede wszystkim trzeba usunąć opadłe z drzew owoce oraz zabezpieczyć śmietniki i kompostowniki - właśnie one często przyciągają niedźwiedzie, poszukujące pożywienia w ludzkich osiedlach.

W przypadku niedźwiedzi górskich, stosuje się także inne środki odstraszające. Już w sierpniu władze TPN zaczęły standardową akcję odstraszania niedźwiedzi, podchodzących zbyt blisko ludzkich siedzib, za pomocą gumowych kul. Trafienie taką kulą nie robi niedźwiedziowi krzywdy, ale jest bolesne i uczy zwierzę, że podchodzenie zbyt blisko ludzi jest nieopłacalne. W ten sposób niedźwiedzie unikają przykrego losu: śmierci pod kołami samochodów, uśpienia po schwytaniu lub przekazania do ogrodu zoologicznego.

"W czwartek 21 października 2021 w miejscu oddalonym od szlaku turystycznego, w Dolinie Chochołowskiej doszło do spotkania człowieka z niedźwiedziem. Zaskoczone zwierzę, najprawdopodobniej w akcie obrony, ugryzło starszego mężczyznę w nogę" - tak brzmiał zeszłoroczny komunikat TPN. Jak podkreślono, turysta zszedł ze szlaku. Z perspektywy zwierzęcia był to atak człowieka. W reakcji obronnej niedźwiedź ugryzł mężczyznę w nogę i uciekł. Na szczęście obrażania okazały się niegroźnie, a turysta jeszcze tego samego dnia opuścił szpital.

Jak zachować się, by uniknąć podobnej sytuacji, gdy już spotkamy niedźwiedzia na szlaku górskiej albo leśnej wycieczki?

Aby zminimalizować ryzyko spotkania z dzikimi zwierzętami, przede wszystkim nie należy schodzić z wyznaczonych szlaków turystycznych (TPN przypomina, że jest to zakazane). Nie należy też dokarmiać dzikich zwierząt ani się do nich zbliżać. Trzeba pamiętać też, by zawsze wracać z gór przed zmrokiem.

Czytaj też: Czerwone Wierchy: szlak z Kasprowego, Kuźnic i Kir. Który wybrać? Jak długo się idzie? Praktyczny plan wycieczki na Czerwone Wierchy

"Turyści każdego dnia (poza okresem zimowym) obserwują niedźwiedzie ze szlaków i nie dochodzi do niebezpiecznych sytuacji" - czytamy. To dlatego, że niedźwiedzie są przyzwyczajone do obecności ludzi na szlakach, spodziewają się ich i podchodzą tylko na tyle blisko, na ile czują się bezpiecznie.

"Ich celem nie jest kontakt z ludźmi, a już na pewno nie atak" - zapewnia TPN i dodaje, że do ostatniego ataku niedźwiedzia na człowieka doszło na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego w 1926 r.

– Bardzo rzadko zdarza się, że niedźwiedź aktywnie poszukuje kontaktu z ludźmi. Pomijając tzw. osobniki problemowe, nawykłe do zdobywania pokarmu dostarczanego przez człowieka. Dlatego przypominamy: nie dokarmiaj dzikich zwierząt, nie zbliżaj się do nich, pozostań na szlaku i wracaj z gór przed zmrokiem – podkreśla Filip Zięba z Tatrzańskiego Parku Narodowego, specjalista od niedźwiedzi.

Czytaj też: Weekend z dala od zgiełku i tłoku. TOP 20 odludnych miejsc w Polsce na wypoczynek poza miastem. Leśne uroczyska, dzikie plaże i inne

Co robić, kiedy jednak spotkamy niedźwiedzia w górach? Najważniejsze to nie panikować i jeżeli to możliwe, spokojnie się oddalić. Jak podaje TPN, nawet zaniepokojone zwierzę zwykle szybko się uspokaja, gdy człowiek pokaże chęć odejścia.

Tatrzański Park Narodowy w punktach wymienił najważniejsze zasady, które trzeba zapamiętać, by uniknąć niebezpieczeństwa:

• nie podchodź,
• nie próbuj robić zdjęć,
• nie uciekaj,
• nie wykonuj gwałtownych ruchów,
• wycofaj się na bezpieczną odległość,
• postaraj się zachować spokój.

"Niedźwiedź jest zwierzęciem ostrożnym, choć nie płochliwym. Zaniepokojony staje na tylnych łapach i obserwuje otoczenie. Jeżeli tylko może, schodzi człowiekowi z drogi, choć obserwacje wskazują, że rejestruje on obecność ludzi wielokrotnie częściej niż sam jest widziany. Potrafi np. wiele godzin leżeć kilkadziesiąt metrów od szlaku i obserwować turystów" - czytamy na stronie TPN.

Pracownicy parku tłumaczą, że ataku ze strony niedźwiedzia można spodziewać się w kilku sytuacjach:

• zaskoczenie zwierzęcia, np. podczas żerowania w malinach lub w czasie spoczynku
• pojawienie się w czasie żerowania, zwłaszcza przy zabitej ofierze - jest to odbierane jako próba zabrania pożywienia
• pojawienie się między matką a młodymi - pod koniec lata oddalają się one od matki na odległość nawet ponad 100 metrów.

Zobacz też: Niecodzienne oznakowanie w Tatrzańskim Parku Narodowym. Dotyczy… potrzeb fizjologicznych. „Smutne, że trzeba to ludziom przypominać”